Eind februari 2020 was er een uitbraak van schurft onder de bewoners van een verpleeghuis in Toronto. Alle bewoners kregen het voorgeschreven medicijn tegen deze aandoening: ivermectine.
Het personeel had geen ivermectine genomen en vele van hen kregen COVID19. Bij ieder ander verpleeghuis zou dit geleid hebben tot massale sterfte onder de bewoners. Zij hebben tenslotte intensieve zorg nodig waarbij het personeel onvermijdelijk dichtbij moet komen. Ze vormen bovendien de extreem hoogrisicogroep voor C19 vanwege hun vergevorderde leeftijd en meervoudig onderliggend lijden.
Geen van de bewoners werd echter ernstig ziek. De enige plausibele verklaring is dat ivermectine hen beschermd heeft.
De moeder van de vrouw die deze casus vertelt, werd positief getest maar had geen ernstige klachten. Ze overleed uiteindelijk wel, maar waarschijnlijk door verwaarlozing, niet door C19. Het personeel was namelijk doodsbang om besmet te raken, dus wilde niet bij de moeder in de buurt komen en staakte (bijna) alle zorg.
De vrouw vond het vanzelfsprekend geen enkel probleem dat haar moeder ivermectine kreeg, want het heeft tenslotte geen nadelen. Ze eiste geen perfect wetenschappelijk bewijs van werkzaamheid, want dat is irrelevant als iets toch geen nadelen heeft. Dit gezonde verstand is momenteel ver te zoeken.
Het CDC heeft sinds 10 september een bijgewerkte beste schatting van de sterftekans bij een corona besmetting. Onder de 50 jaar is de sterftekans “zo goed als nul”, zoals prof. Carl Heneghan ook al zei. Zelfs in de leeftijdscategorie 70+ overleeft bijna 95% van de mensen. Volgens prof. Karl Sikora was de gemiddelde leeftijd van een coronadode in Engeland 82 jaar, terwijl de gemiddelde levensverwachting 82,3 jaar is.
Het gevaar van een virus meten we niet alleen aan de sterfte, maar ook aan ernstige ziekte. Epidemioloog en arts met 30 jaar ervaring David L. Katz heeft zorgvuldig gezocht en komt tot de conclusie dat ernstige ziekte door corona statistisch gezien niet vaker of erger is dan bij andere luchtwegvirussen.
Volgens dr. Michael Hochman is het gebruikelijk dat mensen die een ernstige ziekte doorgemaakt hebben, maanden moeten herstellen. Dit gebeurt ook bij een zware griep en het herstel is meestal volledig.
Wat deze gegevens m.i. (nogmaals) aantonen is dat het gevaar van het coronavirus zwaar overschat wordt.
Het toekomstige gevaar van corona
Wereldwijd is zo’n 45% van de sterfgevallen in de ouderenzorg. In Nederland liepen in maart en april nog heel veel medewerkers in de ouderenzorg zonder mondkapjes en gelaatsschermen rond. Dit heeft niet alleen geleid tot zeer hoge sterfte onder bewoners, maar ook tot ziekte en (bij hoge uitzondering) sterfte onder het personeel.
Dit probleem lijkt inmiddels opgelost. Ook zijn de behandelprotocollen en medicijnen in de ziekenhuizen inmiddels fors verbeterd. Het lijkt mij dat alleen al de combinatie van deze twee factoren tot 50% vermindering van de toekomstige coronasterfte zal leiden.
Voeg daar nog een hele serie doeltreffende en doelmatige maatregelen aan toe, en de genoemde vermindering van niet alleen sterfte maar ook (ernstige) ziekte moet met groot gemak haalbaar zijn. (Mijn voorgestelde aanpassingen staan samengevat in het plaatje.)
Starre beleidsmakers
Het grote probleem is dat de beleidsmakers weinig tot niks doen met tenminste de helft van de genoemde maatregelen. Zo wijst bijvoorbeeld alles bij de uitbraak in het verzorgingshuis in Maassluis erop dat het virus zich door de lucht verspreid heeft, maar de GGD blijft dat maar ontkennen. In het rapport staat expliciet dat de betrokken microbiologen (waaronder Peter de Man) het oneens zijn met de getrokken conclusies: “[Franciscus Gasthuis en Vlietland] onderschrijft de samenhang van de bevindingen en de conclusies uit dit uitbraakrapport niet.”
Het allerbeste dat je m.i. kunt zeggen over de huidige set maatregelen is dat ze onvolledig zijn. Volgens epidemioloog en kinderarts Patricia Bruijning is het grootste risico als mensen “langdurig dicht bij elkaar zitten in de slecht geventileerde binnenruimtes“. Maar waar wordt “ventilatie”, “langdurig” en “binnenruimte” genoemd in de basismaatregelen?
Mijn hoop voor de coronadiscussie
Ik spreek bij deze de hoop uit dat de verschillende kampen in de coronadiscussie voortaan samen vechten vóór niet zozeer een strenger of minder streng beleid, maar een beter beleid dat meer oplevert en minder kost (in de breedste zin van het woord).
Als dat lukt komt er geen noemenswaardige tweede golf van corona ziekte en sterfte, en ook geen noemenswaardige golf van alle andere luchtweginfecties (zoals ieder griepseizoen het geval is).
Arts-microbioloog Peter de Man kwam bij zijn onderzoek naar sterfte in het verpleeghuis De Tweemaster in Maassluis tot een schokkende ontdekking. In het ventilatiesysteem bleek corona te zitten. Toen hij dit meldde bij de GGD Rotterdam-Rijnmond was een reactie van dank, bezorgdheid en nieuwsgierigheid gepast geweest. Deze kennis kon tenslotte gebruikt worden om het beleid te verbeteren en zodoende de Volksgezondheid beter te beschermen.
De werkelijkheid bleek totaal anders: hem werd verweten dat hij dat onderzoek helemaal niet had mogen doen en gevraagd niet met de pers te communiceren. Dit was overduidelijk een onwelkome waarheid.
Achtergrond
In het verpleeghuis liepen eind juni op één afdeling, 17 van de 21 (81%) patiënten en 18 personeelsleden een coronabesmetting op. Zes bewoners kwamen te overlijden. Dit was onverwacht omdat (1) al het personeel medische mondmaskers droeg (behalve tijdens de pauzes), (2) er strikte bezoekregels waren, (3) er destijds in Nederland maar heel weinig besmettingen waren.
Het was opvallend dat de besmettingen uitsluitend waren op de enige afdeling waar ook lucht werd gerecirculeerd. Op alle andere 6 van de 7 afdelingen was geen enkele besmetting.
RIVM zegt dat het gevonden virus in het ventilatiesysteem inactief was, maar dat kan ook niet anders omdat het pas 9 dagen na dato is onderzocht. Het virus blijft uren actief, niet 9 dagen.
Evidence-based en wetenschappelijk
RIVM schermt steeds met evidence-based beleid. De uitvoering klopt al niet omdat het voorzorgsprincipe m.b.t. airborne overdracht niet gehanteerd wordt. Bij ontbrekend bewijs moet je voorzorg hanteren. Als dat met minimale kosten, risico’s en maatschappelijke impact kan, zoals het geval is met ventilatie en activiteiten naar buiten gaan (bij redelijk warm weer), is dat helemaal zo.
Bij ontbrekend bewijs helpt het ook om te extrapoleren van wat je al wel weet. RIVM erkent zelf dat influenza airborne is (“Besmettingsweg: Aerogeen”) en geeft prominent aan hoe belangrijk ventileren is tegen griep- en verkoudheidsvirussen. Het is dan helemaal niet vergezocht om aan te nemen dat corona ook airborne is en dat dus ook ventileren en buitenactiviteiten essentieel zijn.
Het blijkt nu overduidelijk een wassen neus. Er wordt wel gekeken naar welkom bewijs, maar niet naar onwelkom bewijs. Het is opzettelijke blindheid: je wilt het gewoon niet zien. ‘Evidence-based’ en ‘wetenschap’ blijken lip service: wel zeggen, maar niet doen.
Het blijft gissen naar de prioriteiten van de betreffende autoriteiten en beleidsmakers, maar een ding is duidelijk: de volksgezondheid en het juist en volledig informeren van de bevolking staan niet bovenaan (waar ze thuishoren).
Overigens geen kritiek op en wel dank voor de talloze anderen die wel goed en veel werk leveren.❤ Het is misschien maar een kleine minderheid die de boel verprutst, maar het is wel een invloedrijke minderheid.
In de afgelopen 5 jaren stierven jaarlijks gemiddeld 151.190 mensen (12.599 per maand). In 2019-20 stierven 5,4% meer mensen dan gemiddeld. Ter vergelijking: in Duitsland was helemaal geen oversterfte. Alle oversterfte in Nederland was in de groep van 65 jaar en ouder. In de groep jonger dan 65 was de sterfte afgelopen jaar 2,4% lager dan gemiddeld.
Commentaar op de data-analyse
Het Duitse Robert Koch Institute had al vroegtijdig door dat (1) ook mensen zonder symptomen besmettelijk konden zijn en (2) ouderen erg kwetsbaar zijn en dus extra goed beschermd moeten worden. Hun richtlijn voor personeel in de ouderenzorg was dan ook om altijd mondkapjes te dragen. Volgens de RIVM richtlijn was dit lang niet altijd nodig. Hierdoor zijn onnodig veel patiënten vroegtijdig overleden en is verplegend personeel onnodig (ernstig) ziek geworden. Het lijkt mij dat dit onderscheid met afstand de belangrijkste verklaring is waarom er in Duitsland helemaal geen oversterfte is en in Nederland wel.
Het klopt dat er een wereldwijd tekort was aan persoonlijke beschermingsmiddelen, maar het was met beschikbare middelen heel goed mogelijk geweest om desnoods zelf snel (provisorische) mondmaskers en gelaatsschermen te maken. Dit had heel veel besmettingen gescheeld bij precies die mensen die het meeste risico lopen en dus het best beschermd moeten worden.
Zie ook onderstaande aflevering van Nieuwsuur over dit onderwerp:
Ik ben ervan overtuigd dat als de ventilatie/luchtbehandeling overal maar in het bijzonder in de ouderenzorg beter was geweest, dit ook tot een aanzienlijk lagere sterfte had geleid.
Als verstandiger en vindingrijker met de persoonlijke beschermingsmiddelen omgegaan was en de ventilatie beter was geweest, zou het mij niks verbazen als er afgelopen jaar helemaal geen oversterfte was geweest.
Over de data-analyse
Ik heb de periode steeds vanaf het midden van het jaar laten lopen (van week 26 t/m week 25 van het volgende jaar) zodat een heel griepseizoen erin valt. Wanneer je naar kalenderjaren kijkt, is dit niet het geval.
Frank Ploegman's blog 