De Association of American Physicians and Surgeons heeft een goed artikel geschreven over mondkapjes: COVID-19: Is Your Mask Safe? Een bijna letterlijke vertaling van dat artikel staat hieronder, gevolgd door persoonlijke toelichting waarom mondkapjes in dagelijkse omstandigheden niet gebruikt moeten worden, ook niet tijdens een epidemie.
Samenvatting
De nadelen van mondkapjes zijn aanzienlijk groter dan de voordelen. Een van de vele redenen is dat schadelijke microdeeltjes los kunnen laten uit mondkapjes en door de drager ingeademd worden.
Er bestaan onbenutte maatregelen die vele malen beter werken dan mondkapjes, onschadelijk zijn, en zelfs positieve bijwerkingen hebben. Dat zijn onder andere voldoende verse lucht, optimale luchtvochtigheid (40-60%), optimale vitamine D-bloedwaarden en vroege combinatiebehandeling voor wie ziek wordt.
Mondkapjes horen daarom onder normale omstandigheden niet aanbevolen en zeker niet verplicht te worden. Wie toch zelf een mondkapje wil dragen, mag dat altijd doen.
Viroloog Marc Van Ranst, de Belgische evenknie van Jaap van Dissel, antwoordde afgelopen februari op de vraag Hoe dodelijk is het coronavirus?:
“Wat we weten is dat dit trekt tot de dodelijkheid van een griepvirus. Misschien, en ik hoop dat ik ongelijk heb, maar misschien een beetje dodelijker, maar ik denk dat de getallen uiteindelijk dat wel terug zullen brengen tot even groot.” (1:20 in de video)
Nu we inmiddels heel veel meer weten dan in februari, blijkt professor Van Ranst volledig gelijk te hebben: corona is net zo dodelijk als een griepvirus. Toch stelt haast niemand de vraag waarom alle draconische maatregelen nodig en gerechtvaardigd zijn voor een virus dat even dodelijk is als een griepvirus.
Marion Koopmans vindt dat we “die mensen eigenlijk bij de kladden moeten pakken en zeggen ‘let op, de adviezen zijn belangrijk en blijven belangrijk”. Echt? Mensen bij de kladden pakken voor een nieuw griepvirus?
P.S. Marc van Ranst benadrukt vanaf 7:45 in de video dat corona ook door de lucht overgedragen kan worden via microdruppeltjes (aerosolen). We kunnen onszelf en elkaar beschermen door in slecht geventileerde binnenruimten mondkapjes te dragen (en/of te ventileren of aan luchtbehandeling te doen; luchtvochtigheid speelt ook een zeer belangrijke rol).
Het artikel noemt een goede reden waarom corona airborne kan zijn, ondanks het lagere reproductiegetal: de minimale besmettingsdosis kan hoger zijn. Dit noemt RIVM niet. Het lijkt me stug dat de experts zich dat niet gerealiseerd hebben of het per ongeluk vergeten zijn te vermelden.
NB: Ik schreef onderaan dit artikel al over virulentie, min of meer de inverse van de minimale besmettingsdosis, als mogelijke verklaring.
Wanneer is corona airborne?
Het artikel kijkt op basis van een gemiddelde situatie of corona airborne is. Het zou beter zijn om te vragen, ‘WANNEER is corona airborne en besmettelijk?’ Hieronder volgen factoren die een belangrijke rol spelen:
Uitademen: Als je door de neus uitademt, stoot je (bijna) geen microdruppels uit. Als je gaat zingen, stoot je gigantisch veel microdruppels uit.
Inademen: Als je rustig door de neus inademt, wordt lucht in de neus-keelholte gefilterd, bevochtigd en verwarmd. Als je hard door de mond inademt, gebeurt dit allemaal veel minder.
Luchtvochtigheid: In droge lucht verdampen druppeltjes heel snel, waardoor ze veel eerder blijven zweven. Grote druppels kunnen op de grond vallen (depositie), daar uitdrogen, en virusdeeltjes kunnen vervolgens weer meegevoerd worden net als stofdeeltje (resuspensie). (Zie ook Hoe corona ook airborne IS en WORDT.) Bovendien beschermen onze slijmvliezen, oftewel het menselijk luchtfilter, veel slechter in droge lucht.
Temperatuur: Bij hogere temperaturen kan het virus nog steeds airborne zijn, maar is het minder besmettelijk, omdat het dan veel korter overleeft.
Ventilatie: Als rondzwevende virusdeeltjes snel afgevoerd worden door ventilatie, speelt airborne overdracht vanzelfsprekend een kleinere rol.
Tijdsduur: Als je kortstondig in een ruimte bent, adem je minder virus in dan wanneer je er langdurig bent.
Binnen/buiten: Buiten doodt zonlicht het virus (in ieder geval overdag) en verwaait het. Buiten is wel een kansje dat je eerder besmet raakt wanneer de wind virusdeeltjes in het gezicht van een ander blaast.
Luchtcirculatie: Als lucht rondgeblazen wordt, verspreidt het zich verder en sneller door de ruimte dan wanneer de lucht stilstaat.
Dus het antwoord op de vraag ‘Is corona airborne?’ is: ‘Dat ligt eraan’.
Airborne overdracht speelt een kleinere rol buiten bij fel zonlicht, als je door de neus in- en uitademt, bij vochtige lucht, hogere temperaturen, en als je ergens kortstondig bent.
Airborne overdracht speelt een grotere rol als je binnen gaat zingen in een slecht geventileerde ruimte, door de mond inademt, bij lage luchtvochtigheid, lage temperaturen, als je ergens langdurig bent en de lucht ongunstig rondgeblazen wordt.
Als je met groepen langdurig gaat zingen in slecht geventileerde ruimten, stapelt de hoeveelheid virus in de lucht zich snel op en adem je over die periode ook veel meer virus in. Je kan dan eerder en ernstiger besmet raken.
Mondkapje
Het artikel probeert ook op basis van het verschil tussen chirurgische en N95 mondkapjes te concluderen in hoeverre corona airborne is. Aangezien chirurgische mondkapjes minder goed filteren, zou je meer besmettingen verwachten dan bij N95 mondkapjes. Het artikel concludeert dat er op dit vlak onvoldoende informatie bekend is over dit nieuwe virus.
Bovendien mist het volgens mij dat corona voor gezonde mensen een vrij hoge minimale besmettingsdosis heeft. In het bijzonder als de patient ook een chirurgisch mondkapje draagt, is het aantal ingeademde microdeeltjes al gauw klein genoeg om niet besmet te raken. Anders gezegd: beide mondkapjes zijn mogelijk al goed genoeg.
Overige factoren
Twee factoren die het artikel niet noemt, maar die wel een belangrijke rol spelen:
De hoeveelheid uitgestoten microdruppeltjes hangt niet alleen van gedrag en omstandigheden af, maar ook van het stadium van de besmetting. In de literatuur ben ik tegengekomen dat besmette mensen gemiddelde genomen de meeste microdruppeltjes uitstoten in de 2 dagen voor en na het begin van de symptomen.
De hoeveelheid microdruppeltjes die een coronapatiënt ontwikkelt en hoeveel virusdeeltjes daarin zit, kan van persoon tot persoon verschillen. Onderzoeker Erwin Duizer zegt hier: “De ene persoon kan honderdduizend keer zoveel virusdeeltjes per milliliter vocht hebben dan een ander. En de hoeveelheid druppels verschilt ook sterk. Het speelt mee of mensen bijvoorbeeld met consumptie praten of niet, of iemand een natte of droge hoest heeft.”
Corona is voor sommigen een gevaarlijk virus… net als griep. Als je roekeloos bent, kunnen kwetsbare mensen eraan overlijden. Het is echter GEEN killer virus: als je jong en gezond bent zul weinig tot geen symptomen hebben of op zijn allerergst flink ziek worden, maar je zult er bijna 100% zeker niet aan komen te overlijden.
We moeten streven naar minimalisatie van totale schade (total harm minimization), niet naar maximale onderdrukking van het virus.
Hoe komen we uit de lockdown? Door geleidelijk groepen jongeren naar buiten te laten zodat ze eventueel besmet en immuun worden (voor zover ze nog niet immuun waren, want dat is in >50% van de gevallen al zo). (Risk stratification) Tegelijkertijd moeten we de kwetsbaren heel erg goed beschermen. (Vertical interdiction) Flatten the curve bevat geen exit strategie. Het beste dat het kan doen is wat tijd kopen en voorkomen dat ziekenhuizen overstromen.
Het record aantal positieve corona testen komt voor een groot deel door het record aantal totale testen. Meer testen = meer POSITIEVE testen (zolang er nog mensen zijn die het virus dragen). (Ook meet de test vaak virusRESTEN, niet actief virus. In dat geval zijn de mensen niet ziek en ook niet besmettelijk.) Er zijn echter wel degelijk ook meer besmettingen in de VS omdat men niet gecontroleerd uit de lockdown is gekomen. Het kan problematisch worden als teveel mensen TEGELIJKERTIJD besmet raken, omdat de ziekenhuizen (die ook onder normale omstandigheden al bijna geen reservecapaciteit hebben) dan kunnen overstromen.
Corona lijkt zo’n gevaarlijk virus, omdat 90% van de besmette mensen (die weinig tot geen problemen hebben) buiten beeld is. Als je die mensen ook meerekent, en dat moet je wel degelijk doen, krijg je een beter beeld van het echte gevaar van het virus. Dat gevaar is aanwezig maar valt voor de meesten alleszins mee.
Het risico op een slechte uitkomst van corona is KLEINER dan alledaagse risico’s, zoals deelnemen aan het verkeer.
Mondkapjes helpen uitstekend om ANDEREN te beschermen. Er is dan misschien niet perfect wetenschappelijk bewijs voor, maar tijdens alledaagse activiteiten als praten, komen waterdruppeltjes de lucht in. Als jij besmettelijk bent, zit er virus in die druppeltjes dat anderen kan besmetten. Als je een mondkapje draagt dat 90% van de druppeltjes tegenhoudt, is de kans met minimaal 90% verminderd dat anderen besmet raken. De kans dat anderen ernstig besmet raken is met veel meer dan 90% verminderd.
We hebben wetenschap nodig EN gezond verstand en logische redenatie (zoals m.b.t. mondkapjes). Niet ‘of of’.
Natuurlijk is corona airborne. D’uh! Corona wordt verspreid via druppeltjes van alle maten: groot én klein. Waarom het ezelachtige debat? Omdat zij die het beleid maken, zoals WHO en RIVM, ontkennen dat corona ook airborne en daardoor geen voorzorgsmaatregelen adviseren. (Gelukkig zijn er ook instituten die wél goed wijs zijn, zoals het Duitse Robert Koch Instituut en het European Centre for Disease control, zie hier en hier.) Hierdoor kunnen mensen onnodig (ernstig) ziek worden en sterven. Dit terwijl de benodigde maatregelen, zoals ventileren en activiteiten naar buiten verplaatsen, goedkoop en veilig zijn, en per saldo POSITIEVE bijwerkingen hebben. Gezond verstand is niet gebruikelijk.
Bij corona bestaat een dosis-responsie relatie. Vergelijk het met een militaire basis. Als de vijand in kleine getale komt, kan je ze met groot gemak weren. Als de vijand in behoorlijk grote getale komt, wordt het een flink gevecht. Als de vijand in enorme getale komt, word je overlopen. Zo is het ook met corona. We moeten ten eerste zorgen dat de vijand (het virus) niet in al te grote getale komt door maatregelen te treffen. Daarnaast we zorgen dat onze basis optimaal verdedigd wordt, oftewel we moeten zorgen voor een sterk en optimaal werkend immuunsysteem.
De behandelprotocollen voor COVID-19 zijn heel snel heel veel beter geworden, waardoor je overlevingskans in het ziekenhuis aanzienlijk is toegenomen.
De gedachte dat we ons allemaal maar op moeten sluiten in ons huis tot er een vaccin is, is een enorme fout. We hebben een vaccin nodig dat (1) effectief, (2) veilig, (3) in massa geproduceerd, (4) universeel verdeeld en (5) betaalbaar voor iedereen is. We hebben geen idee wanneer dat er zal en mijn voorspelling is dat er NOOIT een vaccin komt dat aan al deze voorwaarden voldoet. (Op een later moment zal ik hierover uitweiden.) De enige verstandige exit is (1) streven naar een geleidelijk op te bouwen groepsimmuniteit zodat het virus in het vervolg geen vat kan krijgen en (2) onze omgeving aanpassen, zoals de ventilatie en luchtvochtigheid in gebouwen.
De overheid wil structureel meer IC-bedden, maar bedden zijn geen oplossing zonder het benodigde personeel. Probleem: er is al personeelstekort, animo om in de zorg te gaan werken laat te wensen over, opleiden van (volledig) nieuw personeel doe je niet binnen enkele maanden.
We moeten zorgen dat niet zoveel mensen (tegelijkertijd) op de IC komen (vanwege COVID-19, maar ook andere aandoeningen). Enkele maatregelen dragen daar al aan bij zoals de basismaatregelen, testing & tracing & isolating, vroegwaarschuwing via rioolwateranalyse, etc.
Er zijn echter nog vele effectieve maatregelen met minimale of zelfs per saldo NEGATIEVE kosten, geen risico’s en POSITIEVE bijwerkingen, die zelden tot niet genoemd worden. Vanzelfsprekend gaat het hier om ventileren, luchtbehandeling, buitenactiviteiten. Maar er zijn ook allerlei andere maatregelen:
Voldoende slaap
Chronische stress vermijden
Overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes vermijden/omkeren door zo min mogelijk bewerkt voedsel te eten en drinken (zie bijvoorbeeld de site Keer Diabetes2 Om) en intermitterend vasten
Voldoende lichaamsbeweging
Vitamine D bloedwaarde op peil brengen (door tijd in de zon door te brengen en/of supplementeren)
Niet roken
Mondkapje dragen in openbare binnenruimte om ANDEREN te beschermen
Onlangs bleken maar liefst 1550 personeelsleden van slachthuis Tönnies Fleisch in Gütersloh (Duitsland) met corona besmet te zijn. Het Duitse Tagesschau rapporteerde er hier en hier over. Met 1550 besmettingen kan je met recht spreken over superspreading.
Dit is wereldwijd de zoveelste uitbraak in de vleesverwerkende industrie sinds de maatregelen actief zijn.
Volgens het RIVM moet de oorzaak gezocht worden bij de gebrekkige huisvesting en transport van de arbeidsmigranten (en gebrek aan physical distancing tijdens het werk). Vooral de huisvesting lijkt op zijn zachtst gezegd te wensen over te laten, maar er zijn toch vast wel meer bedrijfstakken waar arbeidsmigranten onder vergelijkbare omstandigheden gehuisvest en vervoerd worden. Denk aan de bouw en land- en tuinbouw. Waarom zijn de uitbraken daar dan niet?
Als het hoofdzakelijk aan huisvesting en transport lag, zouden de besmettingen gelijkmatig verdeeld moeten zijn onder de arbeidsmigranten. Maar personeel van de snijafdeling blijkt buitenproportioneel vaak besmet.
Het ligt in ieder geval niet aan hygiëne van handen of oppervlakken, want dat zit in de voedingsmiddelenindustrie wel snor.
Hieronder de factoren (superspread condities) die ik tot dusverre heb kunnen vinden welke samen een besmettelijke cocktail vormen:
De mensen werken dicht op elkaar.
Het is lawaaierig zodat je hard moet praten of zelfs moet schreeuwen om je verstaanbaar te maken. Daarbij komen meer druppeltjes vrij.
Het is zwaar lichamelijk werk. Daardoor adem je meer en harder uit en stoot je meer virusdruppeltjes uit. Je ademt ook meer en harder in, waardoor meer virussen dieper de longen in worden gezogen.
De lucht is koud (6-10°C) om te zorgen dat het vlees niet bederft. SARS-CoV-2 (‘corona’) blijkt het langst te overleven bij temperaturen onder 10°C.
De lucht wordt gedroogd om salmonella tegen te gaan. Daardoor verdampt vocht uit druppels waardoor ze kleiner en lichter worden. Hun baan wordt dan hoofdzakelijk bepaald door luchtstromingen in plaats van door de zwaartekracht. Ook beschermen onze slijmvliezen, die een belangrijk deel uitmaken van ons immuunsysteem, minder goed bij een lage luchtvochtigheid.
Er is weinig aanvoer van verse lucht, want het kost veel energie en koelcapaciteit om al die verse lucht te koelen.
Lucht wordt niet gedesinfecteerd. Het is binnen, dus er is geen natuurlijk desinfectie van zonlicht om het virus te doden. Er is ook geen kunstmatige desinfectie, want de lucht wordt niet gefilterd en virussen worden niet onschadelijk gemaakt met UV-licht. Actief virus stapelt zich dus steeds meer op in de lucht.
De besmette lucht wordt gekoeld, gedroogd en daarna weer terug gepompt, waardoor virusdeeltjes zich over de hele hal verspreiden. Beam me up, Scotty. Ook personeelsleden die zich vele malen verder dan anderhalve meter van een besmettelijk persoon bevinden, kunnen zo besmet raken.
Personeel brengt veel tijd door in deze besmette omgeving. (Het is net ongebruikelijk dat personeel 12 tot 13 uur per dag werkt.) In al die uren en dagen ademen ze voldoende virus in om ziek te worden.
Bovengenoemde condities leiden op zichzelf niet tot besmettingen leiden. Er moeten wel besmettelijke mensen aanwezig zijn. Als het immuunsysteem van aanwezigen verzwakt is, is de besmettingskans ook groter.
Waarom doet het personeel niet gewoon mondkapjes op? Dat zou de verspreiding van het virus namelijk wel heel goed remmen. Het antwoord is dat het inspannende werk het onpraktisch maakt om een mondkapje te dragen, omdat je daarin minder makkelijk ademt. Maskers waardoor je makkelijker kan ademen kunnen een oplossing zijn, zelfs als ze virussen wat minder effectief tegenhouden.
Update 28 juli 2020: Onderstaande video bevestigt de zeer gebrekkige leef-, transport- en arbeidsomstandigheden van het personeel bij Tönnies. Het is wat mij betreft nu ruimschoots bewezen dat de cocktail aan werkomstandigheden die ik hierboven beschrijf (en die nogmaals bevestigd worden in dit artikel van afgelopen week) nog erger gemaakt wordt met de leef- en transportomstandigheden die ontkenners van airborne transmissie tot noch toe steeds aan hebben gegrepen om alle besmettingen te verklaren.
Het is noodzakelijk maar niet voldoende om te zeggen fout is en wat anderen missen. Het is ook nodig om met beter beleid op de proppen te komen. Misschien doe jij dat niet, maar doet een ander het. In ieder geval moet het wel gebeuren.
Om te beginnen kunnen we enkele richtlijnen formuleren waaraan optimaal beleid zou moeten voldoen. Het beleid moet in ieder geval noodzakelijk en zo effectief mogelijk zijn. Het moet ook een zo klein mogelijke negatieve impact op ons totale welzijn hebben.
Het mag bijvoorbeeld niet alleen kijken naar fysieke gezondheid, maar moet ook emotionele, sociale en economische gezondheid meenemen. Dat laatste is niet alleen cruciaal, maar is onlosmakelijk verbonden met fysieke gezondheid.
Beter beleid: het makkelijke en overduidelijke deel
Een deel van hoe het beleid beter moet is overduidelijk. Zolang er nog aanzienlijk besmettingsrisico is, geldt: ventileren/luchtreiniging, mondkapjes (desnoods provisorische) en/of gelaatsschermen dragen in openbare (binnen)ruimte, zoveel mogelijk naar buiten gaan. Dit is wat er toegevoegd moet worden.
Wat weggelaten moet worden is ook vrij duidelijk: in de goed geventileerde buitenruimte hoeft en mag echt niet zo spastischgedaan te worden over physical distancing, in het bijzonder als de mensen mondkapjes dragen en nog meer als de zon fel schijnt.
Het is juist goed als mensen naar buiten gaan en samen zijn. Dat werkt ontspannend wat goed is voor je weerstand. Je bent in de zon, waardoor vitamine D aangemaakt wordt wat cruciaal is voor het immuunsysteem.
De regel dat maximaal 3 mensen bij elkaar mogen zijn op een grasveld (zelfs als ze 1,5 meter afstand houden) waarop ook nog streng gehandhaafd werd, was wellicht begrijpelijk in de blinde paniek van enkele maanden terug, maar met de kennis van nu is het overduidelijk dat zo’n regel nooit meer terug mag komen. In plaats het te verbieden, moet het juist gestimuleerd worden.
Viroloog en OMT-lid prof. Menno de Jong geeft inmiddels (19 juni 2020) ronduit toe dat corona besmetting via aerosolen kan plaatsvinden👌 en benadrukt zowaar het belang van ventileren.😲
Hij erkent ook het belang van superspread events.👏 Bijna zonder uitzondering zijn dit gebeurtenissen waarbij veel mensen langdurig bij elkaar zijn in een slecht geventileerde ruimte. Alles wijst erop dat dit de drijvende kracht is achter de verspreiding van het virus: stop de superspread events en het virus dooft uit.
Nou zijn de afgelopen maanden o.a. massabijeenkomsten verboden én is 1,5 m afstand gehouden. Volgens prof. de Jong is de afname van het virus ‘bewijs’ dat de 1,5 m goed gewerkt heeft. Dus het verbieden van massabijeenkomsten (in het bijzonder bijeenkomsten in gesloten ruimten) heeft geen enkele rol gespeeld, laat staan een hoofdrol?🤦♂️
De Jong geeft toe “als er een ‘r’ in de maand is zie je altijd een verspreiding van allerlei luchtwegvirussen”. En als het virus afneemt in maanden zonder ‘r’ (zoals mei en juni), komt het dan nog steeds door physical distancing? Of zou de besmetting misschien wel sowieso afgenomen zijn, ook zonder physical distancing?
Ondertussen zijn er weer nieuwe superspread events geweest (kerk, koren, vleesverwerkende industrie), steevast BINNEN. Nog steeds geen advies over ventileren of luchtreiniging.🤷♂️
De demonstraties BUITEN op 1 en 3 juni waar vele duizenden mensen urenlang op minder dan 1,5 m van elkaar hebben gestaan en ook nog hebben geroepen (waardoor meer druppels uitgestoten worden), hebben niet tot besmettingen geleid. Nog steeds blijft OMT vasthouden aan 1,5 m, ook buiten. Ook geen erkenning dat 1,5 m wellicht vervangen kan worden door mondkapjes.🤷♀️
Volgens de Jong moeten we ons realiseren dat we bij die demonstraties “door het oog van de naald gekropen zijn. Als er twee of drie mensen hadden gestaan die wel geïnfecteerd waren geweest, dan was de situatie misschien heel anders geweest.” Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat er tussen al die duizenden demonstranten geen twee of drie besmettelijke mensen zaten.
De Jong spreekt over benodigd “bewustzijn [bij ANDEREN] dat het virus niet weg is”. Misschien moet het OMT in de spiegel kijken en ZELF bewustzijn krijgen over gebreken in het EIGEN beleid en redenering?🤳
Hij maakt zich zorgen over een “verslapping” onder de bevolking over het naleven van de basisregels. Misschien moet het OMT juist zelf verslappen in haar eigen starre houding over 1,5 m buiten en ventileren binnen?
Op de vraag van de interviewer wanneer de 1,5 m voorbij is, antwoordt de Jong dat het pas voorbij is “als de epidemie voorbij is, als we groepsimmuniteit hebben of als we een vaccin hebben”.
Als we BINNEN de juiste maatregelen treffen dooft de epidemie uit. Daarvoor hebben we GEEN groepsimmuniteit of vaccin nodig. Ondertussen kunnen we BUITEN onnodig strikte en schadelijke maatregelen loslaten.
De Jong geeft aan ook wel eens wakker te liggen van “de enorme impact op gezondheid, op economie.” (Hopelijk ziet hij in dat gezondheid niet alleen een fysieke kant heeft, maar ook een emotionele en sociale kant.) Maar het OMT laat na beleid te adviseren dat broodnodig is om het virus verder af te remmen, namelijk ventileren en/of luchtreiniging. Verder veroorzaakt het onnodige extra schade door buiten vast te blijven houden aan 1,5 m, terwijl uit de praktijk overduidelijk blijkt dat we daar ook met veel minder uit kunnen.
“Toeval”, zeggen de ‘experts’. “We hebben gewoon geluk gehad. Mogelijk zat er geen enkel besmettelijk persoon tussen al die duizenden demonstranten.” Dat zou natuurlijk kunnen, maar toen het aantal besmettingen in Nederland afnam, sprak geen van dezelfde ‘experts’ over toeval. Nee, toen kwam het door hun beleid.
Zou het kunnen zijn dat 1,5 m afstand buiten onnodig voorzichtig is en binnen lang niet voorzichtig genoeg?
Het overgrote deel van de demonstranten droeg op 1 juni (provisorische) mondkapjes. Zou het kunnen zijn dat (zelfs provisorische) mondkapjes geen schijnveiligheid bieden zoals ‘experts’ blijven beweren, maar dat ze juist enorm helpen om omstanders te beschermen tegen de uitgestoten (virusdragende) druppels van de drager?
Zouden gelaatsschermen misschien ook een heel doeltreffend, praktisch, beschikbaar en betaalbaar hulpmiddel kunnen zijn om het virus in te dammen zonder onnodige schade aan emotionele en sociale gezondheid?
Zou nu een goed moment kunnen zijn om onze aandacht te richten op de plekken waar het grote gevaar heerst, namelijk in slecht geventileerde ruimten? Zou nu een goed moment zijn om de ventilatie en luchtreiniging daar dramatisch te verbeteren (middels HEPA filters en/of UV-straling) zodat we niet weer onvoorbereid zijn wanneer de tweede golf komt?
Als je bovenop een berg woont, dan verzeker je jezelf toch niet tegen overstromingsschade? Dat is oliedom. Overstromingsgevaar is in het dal, nooit op de top. Je verzekert jezelf tegen iets dat niet voor kan komen, dus de premie is weggegooid geld.
Op 1 juni twitterde Klaas Dijkhoff n.a.v. de drukbezochte demonstratie in Amsterdam:
“De een ziet het voortbestaan van zijn bedrijf bedreigd. Een ander kan haar demente moeder niet bezoeken. Onze kinderen kunnen opa en oma niet knuffelen. En soms moet je een demonstratie stoppen omdat het te druk wordt. We zouden dit allemaal samen doen. #Amsterdam”
Op het eerste gezicht lijkt dit alleszins redelijk. Iedereen moet kolossale offers brengen en dan is het onacceptabel als een ander dat niet hoeft. Het probleem is alleen dat bepaalde offers zinloos zijn. We zouden dus niet verplicht moeten zijn om deze offers te maken.
De kritiek van Dijkhof is tegen de verkeerde gericht. We moeten ons allemaal aan de regels houden, maar dan moeten de regels wel op zijn minst redelijk, noodzakelijk, effectief en efficiënt zijn.
Frank Ploegman's blog 