Het probleem met nepnieuws: hoe onderscheid je echt van nep?

De NOS schrijft in haar artikel ‘Zeker vijftig accounts verspreidden nepnieuws over corona in Nederland’ over inmiddels verwijderde Twitter accounts die nepnieuws verspreidden. Deze zouden onder andere beweren “dat het [corona]virus niet dodelijker is dan de griep”.

Laten we dit eens onderzoeken.

De beste schatting van CDC over de mortaliteit (IFR) van corona is 0,65% (laatst bijgewerkt: 10 juli).1

Naarmate steeds meer duidelijk wordt over alle asymptomatische besmettingen, zal dit getal dalen omdat het aantal besmettingen (de noemer in de breuk) groter wordt. Het deel van de corona ijsberg dat onder water lag, wordt geleidelijk steeds meer zichtbaar.2

Marc Van Ranst (Belgische Jaap van Dissel) zei in februari al: “Wat we weten is dit [corona] trekt tot de dodelijkheid van een griepvirus. Misschien, en ik hoop dat ik ongelijk heb, maar misschien een beetje dodelijker, maar ik denk dat de getallen uiteindelijk dat wel terug zullen brengen tot even groot.” De Zweedse epidemioloog en adviseur van WHO Johan Giesecke zegt hetzelfde.

De Case Fatality Rate (CFR) van de griepepidemie van 1957-58 was 0,67%.3 De Infection Fatality Rate (die ook de asymptomatische besmettingen meerekent), zal wat lager liggen.

Corona is ongeveer net zo dodelijk als de griepepidemie van 1957-58. Wat is nu nepnieuws?

Case Fatality Rate (CFR): Het aantal sterfgevallen gedeeld door het aantal mensen bij wie de diagnose is gesteld.

Infection Fatality Rate (IFR): Het aantal sterfgevallen gedeeld door alle mensen die besmet zijn geweest. Dit laatste is het aantal mensen bij wie de diagnose is gesteld plus de mensen die wel besmet zijn geweest maar geen symptomen hadden.

Zie ook

Voetnoten

[1] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/planning-scenarios.html (Tabel 1, Scenario 5: Current Best Estimate)

[2] Mijn persoonlijke verwachting (die je met een enorme bak zout mag nemen als je wilt) is dat als de omvang van de asymptomatische besmettingen volledig duidelijk is, de mortaliteit (IFR) van corona tot op heden zo’n 0,4% zal blijken.

In de toekomst zal deze vermoedelijk kleiner dan 0,3% zijn vanwege de inmiddels verbeterde behandelprotocollen en medicijnen, betere bescherming van kwetsbaren, betere ventilatie, verhoogde (groeps)immuniteit, mensen die zich voorzichtiger gedragen, virulentie van virussen die over het algemeen afneemt (hoewel je nooit een garantie hebt en het omgekeerde niet onmogelijk is), enzovoort.

Anders gezegd: er zin wat mij betreft overtuigende redenen om te geloven dat we het ergste achter ons hebben.

[3] “The 1957–1958 Asian flu pandemic, subtype H2N2, originated in China in February 1957 and spread throughout Asia and then globally by the summer. Case fatality rates were approximately 0.67% with 1–2 million deaths worldwide” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6364422/

Marc Van Ranst: ‘Ventilatie essentieel tegen corona’

Viroloog Marc Van Ranst (‘Belgische Jaap van Dissel’) vertelt in dit radio-interview dat België op basis van voortschrijdend inzicht heeft geconcludeerd dat corona ook door de lucht wordt verspreid en dat ventilatie dus essentieel is. Het land is in actie gekomen om de ventilatie op orde te krijgen.

Onder andere Duitsland, Spanje, Zuid-Korea, Japan en New York doen hetzelfde. Ook het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) wijst op het belang van goede ventilatie. (Hier en hier schreef ik daarover.)

Hoewel RIVM in haar eigen folder over griep en verkoudheid nadrukkelijk wijst op het belang goede ventilatie, weigert het koppig om ventilatie (of beter: activiteiten naar buiten verplaatsen) bij het lijstje basismaatregelen tegen corona te vermelden. Dat terwijl corona (zeker i.c.m. onvolledige immuniteit, welke overigens met iedere besmetting afneemt) wat gevaarlijker is dan de bekende griep- en verkoudheidsvirussen.

Jaap van Dissel zei dinsdag dat scholen moeten voldoen aan het Bouwbesluit, maar daar is in het kader van corona veel op aan te merken. Een groter risico dan de scholen vormen openbare binnenruimtes waar veel volwassenen komen (zoals openbaar vervoer, kantoren, horeca) en vooral waar kwetsbaren zijn, zoals in wachtkamers van ziekenhuizen en verpleeghuizen. Niks doen aan ventilatie is dweilen met de kraan open en leidt tot vermijdbare ziekte en sterfte.

Marc Van Ranst: ‘Corona even dodelijk als griep’

Viroloog Marc Van Ranst, de Belgische evenknie van Jaap van Dissel, antwoordde afgelopen februari op de vraag Hoe dodelijk is het coronavirus?:

“Wat we weten is dat dit trekt tot de dodelijkheid van een griepvirus. Misschien, en ik hoop dat ik ongelijk heb, maar misschien een beetje dodelijker, maar ik denk dat de getallen uiteindelijk dat wel terug zullen brengen tot even groot.” (1:20 in de video)

Nu we inmiddels heel veel meer weten dan in februari, blijkt professor Van Ranst volledig gelijk te hebben: corona is net zo dodelijk als een griepvirus. Toch stelt haast niemand de vraag waarom alle draconische maatregelen nodig en gerechtvaardigd zijn voor een virus dat even dodelijk is als een griepvirus.

Marion Koopmans vindt dat we “die mensen eigenlijk bij de kladden moeten pakken en zeggen ‘let op, de adviezen zijn belangrijk en blijven belangrijk”. Echt? Mensen bij de kladden pakken voor een nieuw griepvirus?

P.S. Marc van Ranst benadrukt vanaf 7:45 in de video dat corona ook door de lucht overgedragen kan worden via microdruppeltjes (aerosolen). We kunnen onszelf en elkaar beschermen door in slecht geventileerde binnenruimten mondkapjes te dragen (en/of te ventileren of aan luchtbehandeling te doen; luchtvochtigheid speelt ook een zeer belangrijke rol).

Handen wassen en verluchten

“Handen wassen en het verluchten (en indien mogelijk vermijden) van slecht geventileerde ruimten zijn allebei belangrijk.
Onze slaapkamerramen zetten we al open sinds de Spaanse Griep in 1918.” 

Marc Van Ranst (arts en viroloog)

Corona verspreidt zich (ook of wellicht hoofdzakelijk) via een wolk van microdruppeltjes (aerosolen) door de lucht. Deze wolk kan zich in een ongeventileerde ruimte vele meters verspreiden en hangt na 10 minuten nog in de lucht. Binnen is anderhalve meter afstand houden dus ruimschoots onvoldoende.

Goed ventileren of het geheel vermijden van gesloten ruimten is cruciaal. Een aanvulling of alternatief is het gebruik van hoogwaardige chirurgische mondkapjes door ALLE aanwezigen.