Nog een fantastisch interview met de Zweedse epidemioloog Johan Giesecke

Fan-tas-tisch interview met de Zweedse senior epidemioloog, adviseur WHO en hoofd wetenschap van ECDC, Johan Giesecke. Het is zo’n 3 maanden oud, maar nog steeds relevant.

Aantekeningen

  • Je kunt de verspreiding van corona wel agressief onderdrukken, maar wat dan? Hou je dat dan wellicht 30 jaar vol tot er eindelijk een veilig en effectief vaccin of medicijn is?
  • Zweden hanteert de minimaal noodzakelijke maatregelen en vertrouwt haar bevolking. Als het beleid goed en goed onderbouwd is, gedraagt de bevolking zich verantwoordelijk. Enorme politiemacht en militairen op straat zijn volledig ongerechtvaardigd.
  • Uit Zweeds bloedonderzoek naar antilichamen en T-cellen blijkt dat tussen 98 en 99% (!) van alle besmettingen geen of zeer milde symptomen heeft.
  • Bijna alle (media) aandacht gaat uit naar een klein groepje mensen die wel symptomen krijgen, een nog kleiner groepje dat naar de IC moeten en een nóg kleiner groepje dat komt te overlijden. Maar de echte uitbraak is onzichtbaar (tenzij je tijdig en goed bloedonderzoek doet).
  • Corona is zo besmettelijk dat vroeger of later iedereen besmet wordt. ‘Flatten the curve’ zodat de zorg niet overloopt is een goed beleid. ‘Crush the curve’ is een kansloze onderneming op de lange termijn.
  • Uiteindelijk zal het procentuele aantal ernstig zieken en sterfte aan corona overal min of meer gelijk zijn. Landen als Australië en Nieuw-Zeeland die het virus heel goed hebben weten te onderdrukken, krijgen die gevallen alsnog naarmate de strikte lockdown opgeheven wordt. Je komt dus uiteindelijk uit op min of meer dezelfde klinische uitkomst, alleen met of zonder voorafgaande sociale/emotionele/economische kosten vanwege onnodig strikte maatregelen.
  • In Engeland is het beleid in maart drastisch omgegooid naar aanleiding van een artikel van modelleurs van Imperial College dat een catastrofe voorspelde. Dit artikel is niet gepubliceerd, niet peer reviewed en heeft het enorme aandeel milde/asymptomatische besmettingen compleet onderschat.
  • Volgens Giesecke ligt de mortaliteit (IFR) rond 0,1%. Daarmee is het misschien dubbel zo dodelijk als een ernstige griep, maar zeker niet 10x.
  • Het beste beleid is goed beschermen van ouderen en kwetsbaren, terwijl de rest van de samenleving met de minst beperkende maatregelen doordraait (en ondertussen groepsimmuniteit opbouwt).
  • Zweden doet uitsluitend aan evidence-based beleid: handen wassen, social distancing, vermijden van zeer grote groepen (waarschijnlijk binnen).

Commentaar

  • De cijfers die Giesecke presenteert zijn optimistischer dan die elders gepresenteerd worden, maar dat wil niet zeggen dat ze fout zijn. Misschien is hij ook te pessimistisch over de duur tot er een veilig en effectief vaccin beschikbaar is, maar dat weten we pas achteraf.
  • Ik ben het niet helemaal eens met Giesecke dat het aantal ernstig zieken en doden vast ligt. Volgens mij hebben wel wel degelijk veel invloed op de dosis virus en ons immuunsysteem/gezondheid, en daarmee op de ernst van de besmetting.
  • Hoewel ik het eens ben met evidence-based beleid, vind ik niet per se dat je uitsluitend evidence-based beleid moet doen. Als je vanuit het voorzorgsprincipe maatregelen kunt treffen die minimale kosten en risico’s hebben, zoals beter ventileren, dan is het goed om dat op zijn aan te raden. Als de maatregelen heel ingrijpend zijn, is het een compleet ander verhaal.
  • Ten tijde van het interview hadden Australië en Nieuw-Zeeland het aantal besmettingen heel beperkt gehouden. Volgens mij speelt het weer (destijds zomer/herfst) hierin een belangrijke rol. Nu het daar winter is, is het stukken moeilijker.

Het probleem met nepnieuws: hoe onderscheid je echt van nep?

De NOS schrijft in haar artikel ‘Zeker vijftig accounts verspreidden nepnieuws over corona in Nederland’ over inmiddels verwijderde Twitter accounts die nepnieuws verspreidden. Deze zouden onder andere beweren “dat het [corona]virus niet dodelijker is dan de griep”.

Laten we dit eens onderzoeken.

De beste schatting van CDC over de mortaliteit (IFR) van corona is 0,65% (laatst bijgewerkt: 10 juli).1

Naarmate steeds meer duidelijk wordt over alle asymptomatische besmettingen, zal dit getal dalen omdat het aantal besmettingen (de noemer in de breuk) groter wordt. Het deel van de corona ijsberg dat onder water lag, wordt geleidelijk steeds meer zichtbaar.2

Marc Van Ranst (Belgische Jaap van Dissel) zei in februari al: “Wat we weten is dit [corona] trekt tot de dodelijkheid van een griepvirus. Misschien, en ik hoop dat ik ongelijk heb, maar misschien een beetje dodelijker, maar ik denk dat de getallen uiteindelijk dat wel terug zullen brengen tot even groot.” De Zweedse epidemioloog en adviseur van WHO Johan Giesecke zegt hetzelfde.

De Case Fatality Rate (CFR) van de griepepidemie van 1957-58 was 0,67%.3 De Infection Fatality Rate (die ook de asymptomatische besmettingen meerekent), zal wat lager liggen.

Corona is ongeveer net zo dodelijk als de griepepidemie van 1957-58. Wat is nu nepnieuws?

Case Fatality Rate (CFR): Het aantal sterfgevallen gedeeld door het aantal mensen bij wie de diagnose is gesteld.

Infection Fatality Rate (IFR): Het aantal sterfgevallen gedeeld door alle mensen die besmet zijn geweest. Dit laatste is het aantal mensen bij wie de diagnose is gesteld plus de mensen die wel besmet zijn geweest maar geen symptomen hadden.

Zie ook

Voetnoten

[1] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/planning-scenarios.html (Tabel 1, Scenario 5: Current Best Estimate)

[2] Mijn persoonlijke verwachting (die je met een enorme bak zout mag nemen als je wilt) is dat als de omvang van de asymptomatische besmettingen volledig duidelijk is, de mortaliteit (IFR) van corona tot op heden zo’n 0,4% zal blijken.

In de toekomst zal deze vermoedelijk kleiner dan 0,3% zijn vanwege de inmiddels verbeterde behandelprotocollen en medicijnen, betere bescherming van kwetsbaren, betere ventilatie, verhoogde (groeps)immuniteit, mensen die zich voorzichtiger gedragen, virulentie van virussen die over het algemeen afneemt (hoewel je nooit een garantie hebt en het omgekeerde niet onmogelijk is), enzovoort.

Anders gezegd: er zin wat mij betreft overtuigende redenen om te geloven dat we het ergste achter ons hebben.

[3] “The 1957–1958 Asian flu pandemic, subtype H2N2, originated in China in February 1957 and spread throughout Asia and then globally by the summer. Case fatality rates were approximately 0.67% with 1–2 million deaths worldwide” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6364422/

Fantastisch interview met Zweedse epidemioloog Johan Giesecke

Wat heerlijk om de Zweedse senior epidemioloog en adviseur van de Zweedse overheid en WHO prof. Johan Giesecke aan het woord te horen. Hij zei op 15 april al wat de meesten zich nu nog steeds niet schijnen te realiseren.

Aantekeningen

  • Zweden heeft vanaf januari al besloten om daadwerkelijk evidence-based beleid te voeren. Anderen landen ZEGGEN hetzelfde, maar DOEN het allesbehalve.
  • Wereldwijde hysterische overreactie op een virus dat net zo gevaarlijk is als een zware griep. De overreactie komt voor een belangrijk deel vanwege apocalyptische voorspellingen van de modelleurs (FP: …die een perfect track record hebben om de werkelijke sterfte met tenminste een factor 10 te overdrijven). De modellen kloppen van geen kant, omdat de ingevoerde aannames van geen kant kloppen.
  • Weet op basis van zijn deskundigheid vrij zeker dat tenminste 50% van de Zweden al corona gehad (en zonder kleerscheuren doorstaan) heeft (op 15 april 2020).
  • Groepsimmuniteit is niet het doel, maar wel een wenselijke bijwerking van het Zweedse beleid.
  • Lockdown en draconische maatregelen hebben geen exit strategie en zijn onhoudbaar. Je kunt dit virus nooit stoppen, zeker niet in een open land, maar dat hoeft ook niet want het is niet meer dan een nieuwe zware griep.
  • ‘Verzachten’ (mitigation) is een prima strategie; ‘onderdrukken’ (suppression) is alleen op de korte termijn mogelijk tegen zeer hoge kosten… en daarna kom je tot de conclusie dat er geen ander alternatief is van verzachten.
  • Maakt zich grote zorgen over ontwikkelingen richting dictatuur. Het gaat niet alleen om Viktor Orbán die inmiddels voor onbeperkte tijd dictator is van Hongarije, maar ook om verontrustende trends in de meer ontwikkelde democratieën.
  • Zweden heeft steken laten vallen in het beschermen van de ouderen. Ze hadden o.a. eerder bezoekers toe moeten staan en beter moeten communiceren richting zorgpersoneel dat de taal niet altijd perfect beheerst.
  • A + B = C. Het gevaar van corona voor het gros van de bevolking is nihil, behalve voor de ouderen en kwetsbaren. Dus het beleid moet zijn om de ouderen en kwetsbaren uitstekend te beschermen en corona zich gewoon door de rest van de bevolking te laten verspreiden zodat deze immuun wordt zonder groot gevaar ondertussen.
  • Waarom zulke hysterie om een nieuw zwaar griepvirus? Mensen zijn gewend aan griepvirussen en dat daar ieder griepseizoen oude zwakke mensen aan overlijden. Corona is een nieuw virus waar mensen psychologisch nog aan moeten wennen en de angst om besmet te raken is bijna een instinct.
  • Landen die een zeer streng beleid gevoerd hebben moeten dat geleidelijk afbouwen.
  • Het virus volledig onderdrukken met draconische maatregelen tot er een vaccin beschikbaar is, heeft geen enkele kans van slagen in een democratie. De benodigde tijd om een effectief vaccin te ontwikkelen en grondig te testen op veiligheid, is veel langer dan het gros van de mensen kan en wil wachten. Landen als Zuid-Korea en Singapore — die genoemd zijn als succesverhalen omdat zij het virus volledig hebben kunnen onderdrukken — realiseren zich nu ook dat hun strategie onhoudbaar is.