Is corona nou airborne of niet? Kun je verder dan 1,5 m ziek worden?

Het antwoord op de vragen uit de titel van dit artikel ligt volgens mij aan tenminste de volgende factoren:

Risico airborne overdracht hangt af van situatie

NB: Bij alles geldt: lagere dosis actief virus = minder ziek.

  1. Fel zonlicht (hoge UV-index) maakt het virus snel kapot (virucide).1 Daarom bereikt buiten op een zomerse dag veel minder actief virus een gastheer dan binnen of ‘s avonds.
  2. Hoe betere de ventilatie en luchtbehandeling, hoe minder actief virus in de lucht hangt (verdunning).
  3. Hoe meer volume per persoon in een binnenruimte, hoe trager de virusconcentratie in de lucht toeneemt (verrijking). De plafondhoogte speelt een rol evenals het aantal mensen per eenheid vloeroppervlak (bevolkingsdichtheid).
  4. Bij sommige activiteiten wordt weinig virus uitgestoten per tijdseenheid, terwijl bij andere activiteiten juist veel virus uitgestoten wordt.2
  5. Corona overleeft het langst en wordt het best door de lucht overgedragen bij lage luchtvochtigheid.1 Grotere druppels verdampen dan snel tot microdruppeltjes die in de lucht blijven zweven.3 Bij optimale luchtvochtigheid van 40-60% wordt corona moeilijker overgedragen door de lucht en werken onze slijmvliezen (‘het menselijk luchtfilter’) optimaal.4
  6. Corona overleeft het langst bij lage temperaturen.1
  7. In de neus wordt lucht gefilterd, verwarmd en bevochtigd. Door de neus in- en uitademen leidt dan ook tot minder virus op kwetsbare plekken in het lijf en in de lucht in vergelijking met door de mond ademen. In de neus worden ook stikstofoxiden aangemaakt.5 Intens ademen leidt tot meer uitstoot en inname van virus.
  8. Hoe langer je in een ruimte verblijft, hoe meer virus in de lucht komt en hoe meer virus je inademt.
  9. Luchtcirculatie draagt bij aan snelle verspreiding van het virus.6
  10. Het virus kan waarschijnlijk meeliften op fijnstof.7-9 Los van het virus is fijnstof ook rechtstreeks schadelijk en houdt het het immuunsysteem bezig.
  11. De mate van virusuitstoot hangt niet alleen heel sterk af van het stadium in de besmetting10, maar ook van de persoon.11

Wie zo min mogelijk actief virus in wil ademen, zoekt of maakt omstandigheden die zoveel mogelijk in het groene deel van de tabel zijn. Inademen van virus is geen groot probleem, zolang de hoeveelheid maar beheersbaar blijft voor het immuunsysteem.

Voetnoten

  1. Predicting the Decay of SARS-CoV-2 in Airborne Particles (Department of Homeland Security) (.PDF). Zie ook de bijbehorende online calculator.
  2. De selectie van een ruimte die past bij de activiteit is volgens epidemioloog Udo Bucholz daarom belangrijk. Rustig een korte vergadering houden in een kleine slecht geventileerde ruimte is niet zo’n probleem. Daar intens gaan sporten met evenveel mensen is wel een heel slecht idee vanuit het oogpunt van besmettingsrisico.
  3. Zie ook Hoe corona ook airborne IS en WORDT.
  4. Corona overleeft steeds korter bij toenemende luchtvochtigheid. Toch is het niet optimaal om hoger dan 60% te gaan. Ik heb al informatie gevonden waarom dat zo is, maar ben er nog niet aan toe gekomen om die goed te bestuderen. Zodra dat wel het geval is, ben ik van plan de kennis te delen.
  5. Could nasal nitric oxide help to mitigate the severity of COVID-19? (Microbes and Infection)
  6. Dit bleek onder andere uit het onderzoek dat viroloog Hendrik Streek uitvoerde in Gangelt. Het lijkt ook een rol gespeeld te hebben bij de besmettingen in Maassluis.
  7. Wuhan staat ook wel bekend als ‘China’s smog city‘. De luchtkwaliteit in Bergamo liet afgelopen januari en februari ook zwaar te wensen over, zie de figuur hieronder (bron). Hier wordt uitgelegd dat waarden boven 151 (de rode vakjes) staan voor ‘ongezond’.
Historische luchtkwaliteit in Bergamo in 2020 (bijgewerkt t/m 10 september). Bron
  1. Luchtvervuiling kan (naast bevolkingsdichtheid) een onafhankelijke deelverklaring zijn waarom corona zich sneller verspreidt in stedelijke en industriële gebieden.
  2. Air Pollution Exposure and COVID-19 (IZA Institute of Labor Economics) (.PDF)
  3. Maximale uitstoot van zo’n 2 dagen voor tot zo’n 2 dagen na de eerste symptomen. Zie ook Een veel praktischer alternatief voor de huidige coronatesten.
  4. Onderzoeker Erwin Duizer zegt hier: “De ene persoon kan honderdduizend keer zoveel virusdeeltjes per milliliter vocht hebben dan een ander. En de hoeveelheid druppels verschilt ook sterk. Het speelt mee of mensen bijvoorbeeld met consumptie praten of niet, of iemand een natte of droge hoest heeft.”

Viroloog Hendrik Streeck: superspread event bij carnaval in Gangelt lag aan luchtbehandeling

Bij een carnavalsviering op 15 februari j.l. in het Duitse plaatsje Gangelt (Kreis Heinsberg) waren meer dan 400 mensen bijeen in een ruimte waar lucht werd gerecirculeerd zonder veel verse lucht toe te voegen. Bij toevoeropeningen waar besmette lucht terug de ruimte in kwam was de besmettingskans aanzienlijk groter dan bij luchtafvoeropeningen. 44% van de aanwezigen bij de betreffende viering is besmet geraakt.

Streeck waarschuwt voor het dramatiseren van het gevaar. Corona was volgens hem ongeveer 4 maal zo erg als de seizoensgriep1. Met o.a. verbeterde behandelprotocollen, medicijnen, betere bescherming van kwetsbaren, meer PBM’s, inmiddels verhoogde immuniteit, virusmutatie, thuistesten, etc. etc. kan het risico aanzienlijk verlaagd worden.

Voeg daar wat basale voorzorgsmaatregelen aan toe om de virusdosis binnen de perken te houden, zoals ventilatie en het vermijden van massale langdurige groepsbijeenkomsten in slecht geventileerde ruimten, en er valt prima met het virus te leven. Een besmetting op zich is niet zo erg, zolang het niet tot ernstige ziekte of sterfte leidt. Het gevaar is vooral groot als iemand van dichtbij hoest of niest omdat de virusdosis dan gigantisch is.

Voetnoten

[1] Dit was zijn inschatting op 26 augustus. Andere experts zoals Nobelprijswinnaar Michael Levitt, Johan Giesecke, Jay Bhattacharya, David L. Katz, spreken over 2 tot 3 maal zo erg als de seizoensgriep.

Zie ook

https://www.wissenschaft.de/gesundheit-medizin/corona-die-heinsberg-studie-und-ihre-ergebnisse/
https://www.uni-bonn.de/neues/111-2020
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.05.04.20090076v2

Onmisbaar interview met de Duitse viroloog Hendrik Streeck

Wat een verademing is het om deze man aan te horen. Hartelijk bedankt professor Streek!

Samenvatting

  • Herinfectie met corona niet zorgbarend, aangezien asymptomatisch.
  • Immuniteit houdt maanden tot jaren aan. Gedurende die periode word je niet ziek bij blootstelling. Daarna hooguit milde symptomen.
  • We moeten in de toekomst UITSLUITEND mensen testen die duidelijke symptomen hebben.
  • Het aantal dagelijkse positieve testuitslagen is IRRELEVANT zolang mensen niet ernstig ziek worden. (FP: Asymptomatische besmettingen moeten we juist TOEJUICHEN: “Yes! Weer iemand die immuun is! Weer een stap dichter bij groepsimmuniteit!) Op korte termijn is het vooral essentieel om kwetsbare mensen te beschermen (mits zij dat willen).
  • Wachten op een vaccin is GEEN goede strategie want het maken van een veilig en effectief vaccin is heel erg moeilijk en kan decennia duren. We moeten leren leven met het virus.
  • De dosis virus waaraan je blootgesteld wordt is cruciaal. Lichtere dosis = mildere of geen symptomen. Nadat immuniteit bereikt is, kan het lichaam veel grotere doses aan.
  • We moeten naar een open debat waaraan experts uit diverse domeinen — o.a. artsen, economen, psychologen, pedagogen, etc. –ook inspraak krijgen.
  • Het grootste probleem met deze pandemie is niet het WERKELIJKE risico, maar het WAARGENOMEN risico dat buiten alle proporties is en ons welzijn en gezondheid schaadt.
  • Corona is ongeveer 4 maal zo dodelijk als de gewone seizoensgriep, maar slechts een tiende zo dodelijk als we een half jaar terug dachten.
  • In 2020 geen hogere sterfte verwacht dan in een gemiddeld jaar.

Uitgebreide aantekeningen

Over de recente herinfectie met corona in Hong Kong: allereerst is dit niks om je zorgen over te maken aangezien het slechts 1 patiënt betreft. Bovendien is dit verwacht volgens basisprincipes van de virologie. De betreffende patiënt had bij de eerste infectie symptomen. Vervolgens heeft deze T-cel immuniteit opgebouwd. Bij de tweede infectie was het immuunsysteem beter voorbereid en had de persoon (niet: patiënt) helemaal geen symptomen. Het is geen enkel probleem en bovendien onvermijdelijk dat we virussen bij ons dragen. Het is alleen een probleem als we ernstig ziek worden.

Bij corona verkoudheidsvirussen zien we dat de immuniteit maanden tot jaren aanhoudt. Dat betekent dat je in die periode helemaal niet ziek wordt bij blootstelling. Na de periode kun je wel weer ziek worden, maar zijn de symptomen meestal heel mild.

Het kan heel goed zijn dat in de herfst het aantal mensen dat het virus bij zich draagt vertienvoudigt. Momenteel is het zo dat de meeste mensen met een PCR-positieve test, geen symptomen hebben. Bij geen enkel ander virus doen we routinematig testen zonder dat iemand specifieke symptomen heeft. Dat moet met corona ook zo in de toekomst: uitsluitend testen als iemand symptomen heeft of als daar andere dringende aanleiding toe is.

We moeten NIET naar het aantal dagelijkse positieve testen kijken. Is het niet gevaarlijk als het aantal positieve tests oploopt? Niet per se. Corona is gevaarlijk, maar we moeten het niet overdrijven. Het allerbelangrijkste is dat we de mensen beschermen die coronakwetsbaar zijn (FP: …voor zover zij dat op prijs stellen).

Moeten we ons geen zorgen maken over verhalen dat jonge gezonde mensen toch flink ziek worden? Niet per se. We moeten kijken naar de waarschijnlijkheid, en de kans dat een jong gezond iemand (bij een beheersbare dosis virus) heel ernstig ziek wordt is nihil. (FP: Er kan altijd wat gebeuren, maar dat is met alles zo.)

Ook voor ouderen is geen reden tot paniek. Prof. Streek heeft 2 mensen in zijn familie die zowel op leeftijd zijn als onderliggend lijden hebben. Zij hebben corona opgelopen en hebben geen ernstige problemen ondervonden.

Er is veel optimisme dat snel een veilig en effectief vaccin beschikbaar komt. Dat moeten we temperen: ondanks dat er heel intensief onderzoek gedaan wordt, is het na decennia nog niet gelukt om een vaccin te vinden tegen HIV, malaria en dengue. Van de 400 vaccins tegen HIV hebben 7 fase 3 bereikt (om werkzaamheid aan te tonen). Tot op heden is nog geen enkele succesvol gebleken.

Hoewel het vanwege de structuur van het coronavirus makkelijker is om daar een vaccin voor te vinden dan voor HIV, raadt de viroloog AF om daarop te wachten. We moeten leren leven met het virus. De eerste stap daarbij is om ons niet druk te maken om besmettingen die niet tot ernstige ziekte of sterfte leiden. (FP: asymptomatische besmettingen moeten we juist TOEJUICHEN omdat ze tot groepsimmuniteit leiden zonder grote gezondheidsrisico’s, mits de kwetsbaren in de tussentijd beschermd worden.)

Als het aantal besmettingen een slechte maatstaf is, waar moeten we ons dan wel op richten? Op de resterende IC-capaciteit. Naarmate de IC wat voller begint te worden, moeten we allemaal voorzichtiger worden. Zolang er voldoende capaciteit beschikbaar is, is dat onnodig.

Zelfs in het best case scenario dat er over een jaar een vaccin zou zijn, dan nog moet het geproduceerd en toegediend worden. Dat kost ook flink veel tijd.

Groepsimmuniteit is leuk, maar hoe zit het dan met het aantal jonge gezonde mensen dat toch ernstig ziek wordt? Procentueel mogen dat er misschien weinig zijn, maar absoluut gezien kan het een flink aantal betreffen. Streek wijst uit dat de DOSIS virus die je krijgt een cruciale factor is. Als je immuunsysteem fatsoenlijk functioneert en je krijgt een BEHEERSBARE dosis, dan hoef je je geen zorgen te maken. Het gaat pas mis als je een megadosis krijgt.

Let op: het gaat alleen om de virale dosis bij de allereerste infectie! Zodra je immuun bent, kan het lichaam ineens veel grotere doses verdragen.

Hoe kan je ernstige ziekte voorkomen? Door wat basismaatregelen in acht te nemen zolang je niet immuun bent.

Als we uitsluitend naar de virologen zouden luisteren, zouden we niks leuks meer mogen doen in het leven. Streek houdt dan ook een pleidooi voor een maatschappelijk debat waar o.a. experts uit allerlei disciplines aan deelnemen. Het beleid beïnvloedt tenslotte allerlei domeinen waar virologen geen verstand van hebben. Het is dus fout om het beleid alleen te laten bepalen door virologen en epidemiologen. Ook de input van economen, artsen, psychologen, pedagogen, enzovoort is cruciaal.

We moeten niet alleen oppassen voor het virus, maar ook voor de ANGST voor het virus. Dat laatste is een enorm probleem in deze pandemie. Het WERKELIJKE risico is gering, maar het WAARGENOMEN risico is enorm! We moeten naar een balans toe waarbij de waargenomen risico even groot is als het werkelijke risico. (FP: Overdreven en onnodige angst schaadt leefkwaliteit én onze gezondheid, waardoor we kwetsbaarder worden voor allerlei aandoeningen, waaronder corona.)

Corona is ongeveer 4 maal zo gevaarlijk als de gewone seizoensgriep, maar slechts een tiende zo gevaarlijk als we aan het begin van de pandemie dachten. Het ziet er naar uit dat Duitsland in 2020 GEEN HOGERE STERFTE zal hebben dan in een gemiddeld jaar.