David L. Katz over COVID-19 risicocategorieën

Epidemioloog David L. Katz (die 10 jaar in dit vak lesgegeven heeft aan Yale) schrijft:

“[T]here are massive risk differentials associated with COVID19. The elderly and frail are at extreme risk, especially the residents of long-term care facilities; the elderly but hale are at elevated risk; the chronically ill but not elderly are at elevated risk; the young and healthy are at low risk, very low risk, or- when under 30, in good health, and not subject to extreme exposures- even vanishingly remote risk.”

Vrij vertaald staat hier: bij COVID-19 is een enorm onderscheid in risico tussen verschillende categorieën uit de bevolking. Oudere mensen met onderliggend lijden, in het bijzonder de bewoners van verzorgingshuizen, lopen een extreem hoog risico. Gezonde ouderen hebben een verhoogd risico evenals mensen met onderliggend lijden van alle leeftijden. Gezonde jongere mensen lopen afhankelijk van leeftijd en gezondheid laag tot extreem laag risico… zolang ze maar niet aan een extreme dosis virus blootgesteld worden.

Dosis

De ernst van een coronabesmetting hangt o.a. van de dosis virus waaraan je blootgesteld wordt: een hogere dosis virus leidt (all else equal) tot een ernstiger ziekteverloop. Gezonde jonge mensen hebben weinig te vrezen mits ze een beheersbare dosis virus ontvangen.

Dosis-responsie: Als je aan heel weinig virus blootgesteld wordt, kan het immuunsysteem het prima aan en ontstaat er geen probleem. Naarmate de dosis toeneemt, worden de ziektesymptomen erger. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem verschuift de hele curve naar links: bij dezelfde dosis worden deze mensen ernstiger ziek.

Ik ben berichten tegengekomen van Amerikaanse jongeren die een wedstrijd aangingen wie als eerste besmet kon raken (vanuit de gedachte dat er voor hen geen enkel risico was). Iedereen legde geld in een pot en wie als eerste besmet raakte, kreeg de hele pot. Ik weet niet precies wat ze gedaan hebben om besmet te raken, maar een deel van hen is ernstig ziek geworden.

Wie bijvoorbeeld meerdere mensen van dichtbij vol in zijn gezicht laat hoesten/niezen, krijgt zo’n hoge dosis virus dat zelfs het immuunsysteem van een gezonde jongere overbelast raakt. Als die jongere niet gezond is, maar bijvoorbeeld overgewicht en (pre-)diabetes heeft vanwege teveel (ultra)bewerkt voedsel/drinken, is dit nog meer het geval. Doe deze jongeren dus NIET na! Wat mij betreft komen deze ernstige ziektes niet zozeer door corona, maar door onwetend en roekeloos gedrag.

Groepsimmuniteit en gezondheid

Zolang besmettingen heel mild of zelfs zonder symptomen verlopen zijn ze wenselijk, omdat daarmee ‘goedkope’ groepsimmuniteit opgebouwd wordt. Daarmee kunnen we als maatschappij de kwetsbaren uitstekend beschermen zonder dat we mogelijk vele jaren moeten wachten op een vaccin.

Wie gezond is loopt niet alleen zelf minder risico, maar is waarschijnlijk ook minder besmettelijk. Dit is hét moment om je gezondheid te verbeteren (voor zover je dat nog niet gedaan hebt).

P.S.

De figuur en toelichting hierboven zijn in essentie hetzelfde als wat ik een week geleden schreef… alleen dan eenvoudiger weergegeven.

Dr. David L. Katz vertelt je precies wat je moet weten over corona

Aantekeningen

  • Corona is voor sommigen een gevaarlijk virus… net als griep. Als je roekeloos bent, kunnen kwetsbare mensen eraan overlijden. Het is echter GEEN killer virus: als je jong en gezond bent zul weinig tot geen symptomen hebben of op zijn allerergst flink ziek worden, maar je zult er bijna 100% zeker niet aan komen te overlijden.
  • We moeten streven naar minimalisatie van totale schade (total harm minimization), niet naar maximale onderdrukking van het virus.
  • Hoe komen we uit de lockdown? Door geleidelijk groepen jongeren naar buiten te laten zodat ze eventueel besmet en immuun worden (voor zover ze nog niet immuun waren, want dat is in >50% van de gevallen al zo). (Risk stratification) Tegelijkertijd moeten we de kwetsbaren heel erg goed beschermen. (Vertical interdiction) Flatten the curve bevat geen exit strategie. Het beste dat het kan doen is wat tijd kopen en voorkomen dat ziekenhuizen overstromen.
  • Het record aantal positieve corona testen komt voor een groot deel door het record aantal totale testen. Meer testen = meer POSITIEVE testen (zolang er nog mensen zijn die het virus dragen). (Ook meet de test vaak virusRESTEN, niet actief virus. In dat geval zijn de mensen niet ziek en ook niet besmettelijk.) Er zijn echter wel degelijk ook meer besmettingen in de VS omdat men niet gecontroleerd uit de lockdown is gekomen. Het kan problematisch worden als teveel mensen TEGELIJKERTIJD besmet raken, omdat de ziekenhuizen (die ook onder normale omstandigheden al bijna geen reservecapaciteit hebben) dan kunnen overstromen.
  • Corona lijkt zo’n gevaarlijk virus, omdat 90% van de besmette mensen (die weinig tot geen problemen hebben) buiten beeld is. Als je die mensen ook meerekent, en dat moet je wel degelijk doen, krijg je een beter beeld van het echte gevaar van het virus. Dat gevaar is aanwezig maar valt voor de meesten alleszins mee.
  • Het risico op een slechte uitkomst van corona is KLEINER dan alledaagse risico’s, zoals deelnemen aan het verkeer.
  • Mondkapjes helpen uitstekend om ANDEREN te beschermen. Er is dan misschien niet perfect wetenschappelijk bewijs voor, maar tijdens alledaagse activiteiten als praten, komen waterdruppeltjes de lucht in. Als jij besmettelijk bent, zit er virus in die druppeltjes dat anderen kan besmetten. Als je een mondkapje draagt dat 90% van de druppeltjes tegenhoudt, is de kans met minimaal 90% verminderd dat anderen besmet raken. De kans dat anderen ernstig besmet raken is met veel meer dan 90% verminderd.
  • We hebben wetenschap nodig EN gezond verstand en logische redenatie (zoals m.b.t. mondkapjes). Niet ‘of of’.
  • Natuurlijk is corona airborne. D’uh! Corona wordt verspreid via druppeltjes van alle maten: groot én klein. Waarom het ezelachtige debat? Omdat zij die het beleid maken, zoals WHO en RIVM, ontkennen dat corona ook airborne en daardoor geen voorzorgsmaatregelen adviseren. (Gelukkig zijn er ook instituten die wél goed wijs zijn, zoals het Duitse Robert Koch Instituut en het European Centre for Disease control, zie hier en hier.) Hierdoor kunnen mensen onnodig (ernstig) ziek worden en sterven. Dit terwijl de benodigde maatregelen, zoals ventileren en activiteiten naar buiten verplaatsen, goedkoop en veilig zijn, en per saldo POSITIEVE bijwerkingen hebben. Gezond verstand is niet gebruikelijk.
  • Bij corona bestaat een dosis-responsie relatie. Vergelijk het met een militaire basis. Als de vijand in kleine getale komt, kan je ze met groot gemak weren. Als de vijand in behoorlijk grote getale komt, wordt het een flink gevecht. Als de vijand in enorme getale komt, word je overlopen. Zo is het ook met corona. We moeten ten eerste zorgen dat de vijand (het virus) niet in al te grote getale komt door maatregelen te treffen. Daarnaast we zorgen dat onze basis optimaal verdedigd wordt, oftewel we moeten zorgen voor een sterk en optimaal werkend immuunsysteem.
  • De behandelprotocollen voor COVID-19 zijn heel snel heel veel beter geworden, waardoor je overlevingskans in het ziekenhuis aanzienlijk is toegenomen.
  • De gedachte dat we ons allemaal maar op moeten sluiten in ons huis tot er een vaccin is, is een enorme fout. We hebben een vaccin nodig dat (1) effectief, (2) veilig, (3) in massa geproduceerd, (4) universeel verdeeld en (5) betaalbaar voor iedereen is. We hebben geen idee wanneer dat er zal en mijn voorspelling is dat er NOOIT een vaccin komt dat aan al deze voorwaarden voldoet. (Op een later moment zal ik hierover uitweiden.) De enige verstandige exit is (1) streven naar een geleidelijk op te bouwen groepsimmuniteit zodat het virus in het vervolg geen vat kan krijgen en (2) onze omgeving aanpassen, zoals de ventilatie en luchtvochtigheid in gebouwen.

Virale dosis en de ernst van corona besmetting

Het volgende is essentieel, maar je hoort het bijna nergens: de ernst van een besmetting met het corona virus lijkt sterk af te hangen van het aantal virusdeeltjes dat je binnenkrijgt (de virale dosis).

Hoogleraar experimentele immunologie Pierre Capel legt dat hier uit.

Een tweede belangrijke factor is hoe goed je immuunsysteem werkt. Mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen al ziek worden van een kleine dosis virus. Zij kunnen ook ernstig ziek worden bij een virale dosis waar anderen vrij weinig last van hebben.

Deze schets is slechts bedoeld ter illustratie. Het is nog niet zeker hoe de grafiek precies verloopt en van welke factoren het verloop allemaal afhankelijk is.

Vergelijk het met een wespensteek. Als je door 1 wesp gestoken wordt (lage dosis), is er weinig aan de hand. Als je door 1000 wespen gestoken wordt (hoge dosis), kun je overlijden. Als je door 1 wesp gestoken wordt (lage dosis) en je bent er allergisch voor (vatbaar immuunsysteem), kun je ook overlijden (anafylaxie).

Hoe kun je dit inzicht gebruiken om jezelf en anderen te beschermen?

  • Minimaliseer de virale dosis door goed te ventileren, zo min mogelijk tijd in slecht geventileerde ruimtes door te brengen met anderen die mogelijk besmettelijk zijn (ga naar buiten!), je handen regelmatig te wassen, enz.
  • Optimaliseer je immuunsysteem door voldoende te slapen, te zorgen voor voldoende vitamine D in je bloed, minimaal bewerkt voedsel te eten, enz.
  • Wees extreem voorzichtig als jij een verzwakt immuunsysteem hebt of contact hebt/wil met iemand die dat heeft.

Literatuur

Besmetting en bestrijding van corona tot de absolute essentie teruggebracht

Maurice de Hond heeft op zijn site een uitstekend gastartikel van Fahmi Yigit gepubliceerd, waarin de corona besmetting tot de absolute essentie teruggebracht is. Op basis van wat je daar leert kun je maatregelen in kaart brengen en met elkaar vergelijken om tot het optimale beleid te komen om het virus in te dammen tegen minimale kosten.

Hieronder volgen mijn aantekeningen en toevoegingen.

Besmetting

Besmetting bestaat uit 3 fases:

  1. Emissie van virusdeeltjes, b.v. hoesten of zingen
  2. Transmissie: hoe de virusdeeltjes de afstand naar een ander overbruggen, b.v. indirect via een oppervlak of door de lucht
  3. Immissie: hoe de deeltjes bij een ander binnen komen, b.v. inademen of aanraken van mond/neus/ogen

Onderstaand plaatje geeft de genoemde termen (in het geval van transmissie via de lucht).

Continue reading →