Goede nieuwe onderzoekspublicatie in Nature over de overdracht van het nieuwe coronavirus tussen fretten door Erasmus MC met prof. Marion Koopmans als mede-auteur. Bij een besmette fret (‘donor’) werd een niet-besmette fret in dezelfde kooi geplaatst (‘directe ontvanger’) en nog een niet-besmette fret in een aparte kooi op 10 cm afstand (‘indirecte ontvanger’). Luchtstroom vond plaats in de richting van de indirecte ontvanger. Uitkomst: 4 van de 4 directe ontvangers en 3 van de 4 indirecte ontvangers raakten besmet.

Overdracht van het virus

Dit onderzoek toont aan dat corona efficiënt door de lucht overgedragen wordt over een korte afstand. Omdat de kooien slechts 10 cm uit elkaar stonden, kan niet afgeleid worden of het hier nou om de grote druppels gaat of de microdruppels. Het is wel cruciaal om dit te weten, want in het eerste geval is 1,5 m afstand houden voldoende en in het tweede geval niet. Als het experiment herhaald wordt met met de kooien op een grotere afstand dan 1,5 m, weten we niet alles maar wel een stuk meer. (Bedenk dat naast hoesten en niezen, het vooral zingen, juichen, hard praten en intens sporten zijn waar veel microdruppeltjes uitgestoten worden.) Hopelijk wordt daar momenteel aan gewerkt en wordt het resultaat op korte termijn gepubliceerd.

De directe ontvanger kan niet alleen besmet zijn geraakt via (1) direct contact, (2) grote druppels, (3) microdruppels of (4) oppervlak (fomite), maar ook via (5) ontlasting (fecal-oral route).

Immuniteit

Bemoedigend nieuws is dat bij alle fretten die besmet zijn geraakt, na 21 dagen antistoffen in het bloed zijn gevonden (seroconversion). Ik heb begrepen dat antistoffen de krachtigste vorm van immuniteit vormen. De afwezigheid van antistoffen is niet per se een slecht teken (omdat andere delen van het immuunsysteem, waaronder T-cellen, ons ook beschermen), maar de aanwezigheid van antistoffen is wel een bemoedigend signaal voor verhoogde immuniteit bij toekomstige blootstelling.

NB: De afwezigheid van antilichamen wil ook niet zeggen dat je nooit besmet bent geweest. Het kan namelijk zijn dat eerdere linies van het immuunsysteem het virus al bestreden hebben voordat antilichamen aangemaakt hoefden te worden.

Het is onwaarschijnlijk dat fretten die eenmaal COVID-19 hebben gehad, het nogmaals krijgen of in ieder geval niet nogmaals ernstig ziek worden. Na verloop van tijd nemen de antistoffen in het bloed af, maar dat wil niet per se zeggen dat de immuniteit volledig verdwenen is, omdat het immuunsysteem zich het virus nog wel herinnert en in de toekomst veel sneller reageert dan bij de allereerste blootstelling.

Update 16 augustus 2020: In dit artikel van het Algemeen Dagblad wordt aangekondigd dat er een vervolgonderzoek komt.

Of de overdracht bij het coronavirus door de lucht plaatsvindt via druppels, aerosolen of door beide weten de Rotterdamse onderzoekers nog niet. ,,In vervolgstudies zullen we daarom nader gaan onderzoeken of overdracht via de lucht ook over grotere afstand, en dus alleen via aerosolen, mogelijk is.”

Gezien de huidige crisis (die overigens voor het overgrote deel door onze reactie op het virus komt, niet door het virus zelf), duurt het allemaal veel en veel te lang.

Ik zou graag een onderzoek zien zoals ik hier beschreef. Zet twee groepen fretten (de ene besmet, de andere niet) gescheiden van elkaar in een ruimte. Plaats spatschermen zodat overdracht alleen door de lucht kan. Als de ontvangers besmet raken, weten we dat het door de lucht gebeurd is. We hebben het resultaat binnen een week. De publicatie hoeft geen perfect uitgewerkt wetenschappelijk artikel te zijn. Een simpele blog post met de uitkomst is voldoende.

Waar een wil is, is een weg. Waar geen weg is, is onvoldoende wil. Onvoldoende wil is in deze omstandigheden onacceptabel.