Prof. Jay Bhattacharya: werkelijk gevaar corona heel zwaar overschat

Beknopte samenvatting

  • Tenminste 9.995 van de 10.000 mensen jonger dan 70 overleeft coronabesmetting. Als ook mensen ouder dan 70 meegerekend worden, overleeft tenminste 9.973 van de 10.000.
  • Het werkelijke risico is vele malen kleiner dan het waargenomen risico.
  • Zijn de coronamaatregelen proportioneel? Zijn de kosten en risico’s van de maatregelen niet erger dan die van het virus?
  • Uitgelezen kans om veilig en relatief snel groepsimmuniteit op te bouwen onder jonge gezonde populatie terwijl kwetsbare populatie beschermd wordt. Naarmate groepsimmuniteit toeneemt wordt kwetsbare populatie uitstekend beschermd in het griepseizoen.

Uitgebreide bespreking

Jay Bhattacharya1 (Stanford University) kijkt naar het Infection Fatality Rate (IFR): de gemiddelde sterfkans bij corona besmetting. Berekening: aantal sterfgevallen gedeeld door totaal aantal besmettingen. Het laatste is vrij lastig te bepalen omdat het overgrote deel van de besmettingen geen of slechts milde symptomen heeft.

Bloedonderzoek is een aardig hulpmiddel om beter inzicht te krijgen in het aantal mensen dat besmet geweest is. Hierbij zoekt men naar antilichamen die het immuunsysteem soms aanmaakt na een infectie.

Dit ONDERSCHAT het totaal aantal besmettingen, omdat in veel gevallen T-cellen het werk prima aankunnen en geen antilichamen aangemaakt worden. Verder is het zo dat als je te vroeg of te laat meet, de antilichamen nog niet respectievelijk niet meer detecteerbaar zijn.

Bhattacharya heeft de cijfers uit bijna 50 wetenschappelijke publicaties bestudeerd en komt tot de conclusie dat de gemiddelde2 sterfkans onder alle leeftijden 0,27% is.

Voor mensen jonger dan 70, is de sterfkans slechts 0,05%. Van de 10.000 mensen overleeft dus 9.995 een corona besmetting. Anders gezegd: de overlevingskans is 99,95%.

Nogmaals: de WERKELIJKE sterfkans ligt veel lager, omdat veel mensen geen antilichamen aanmaken of de meting niet tijdig verricht wordt.

Uit deze cijfers blijkt overduidelijk dat het WAARGENOMEN risico vele malen hoger is dan het WERKELIJKE risico. Daarmee volgt de vraag: Zijn de huidige maatregelen proportioneel? Zijn de kosten en risico’s van de maatregelen niet erger dan die van het virus?

Vooral oude en zieke mensen lopen risico. Het enorme risico-onderscheid i.c.m. het relatief geringe gevaar van het virus biedt een uitstekende kans om groepsimmuniteit op te bouwen bij jonge gezonde mensen middels een beheersbare dosis virus. In de tussentijd worden de kwetsbaren heel goed beschermd (mits zij dat willen). Na een korte periode zijn de jonge gezonde mensen immuun en vormen zij in het griepseizoen een uitstekende barrière om de kwetsbaren te beschermen.

NB: de sterfkans kan nog veel verder omlaag. Lagere dosis virus = minder ernstige ziekte. Betere immuunsysteem en gezondheid = minder ernstige ziekte. Beter behandelprotocol/medicijnen = minder ernstige ziekte.

Iedereen kan maatregelen treffen om de dosis binnen de perken te houden en gezondheid te optimaliseren, en daarmee zichzelf te beschermen. Dat kan middels o.a. basismaatregelen, ventilatie, vitamine D, leefstijl en dieet.

De cijfers die hierboven besproken worden gaan over wat de sterfkans was. We hebben allerlei mogelijkheden die weinig kosten maar heel veel opleveren, om te zorgen dat de sterfkans in de toekomst veel lager zal liggen.

P.S.

Bovenstaande video is een segment uit een langere presentatie van 47 minuten. Daarin vertelt hij o.a. dat uit alle landen waar seroprevalentie onderzoek (onderzoek naar antistoffen in bloed) is, je tot twee conclusie komt: veel meer mensen zijn besmet geweest dan je zou verwacht en daarmee is het virus ook veel minder dodelijk dan gedacht.

Op de vraag of het mogelijk is om het virus helemaal te onderdrukken, antwoordt Bhattacharya ‘nee’. Het heeft 30 jaar gekost om pokken helemaal uit te roeien en er was een heel effectief vaccin voor nodig. Met corona is het ook niet de moeite waard, omdat het virus niet zo ongelooflijk gevaarlijk is. Daardoor zijn de kosten die gepaard gaan met uitroeien vele malen hoger dan de kosten om groepsimmuniteit op te bouwen middels een beheersbare dosis onder jonge gezonde mensen.

Het beleid tot de absolute essentie teruggebracht is als volgt: “Zorg dat je kwetsbaren, in het bijzonder bewoners van verpleeghuizen, uitstekend beschermt.” (Merk op dat dit aansluit bij het mantra: ‘Breng corona niet naar oma.’)

Zelfs met een vaccin dat 50% effectief is zal het niet lukken om het virus te onderdrukken. Het is gegarandeerd dat er hier en daar weer besmettingen opduiken en dan zit je weer in een strikte lockdown. Als het ebola betreft valt dit nog te rechtvaardigen omdat dat virus zo ongelooflijk gevaarlijk is, maar we praten hier over een virus dat volgens viroloog Hendrik Streeck ongeveer 2 tot 4 maal zo gevaarlijk is als de griep.

Bhattacharya houdt het voor mogelijk dat de epidemie in Zweden inmiddels voorbij is. Het is me niet duidelijk of hij daarmee bedoelt dat het voorgoed weg is vanwege groepsimmuniteit of dat het weg is tot het komende griepseizoen, is me niet duidelijk.

Bhattacharya is heel kritisch op de reactie van de wereld op deze pandemie. Haast de hele wereld is in lockdown gegaan op basis van haast geen enkel bewijs. De beslissingen zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op modellen die een apocalyptisch scenario voorspelden en waar later niks van waar bleek. (Dit is inmiddels al de zoveelste keer dat de modellen het aantal sterfgevallen met tenminste een factor 10 overschatten.)

Hij vraagt zich hardop af waarom er niet wereldwijd bloedonderzoek gedaan wordt. Dit is niet moeilijk, niet duur en geen nieuw idee. Op basis van zo’n onderzoek krijg je een behoorlijk idee hoeveel mensen inmiddels besmet geraakt en immuun zijn. Met deze gegevens kun je vervolgens betere beslissingen maken. (FP: Je zou haast denken dat er opzet in het spel is, dat men het antwoord niet wil weten.)

Corona is twee tot drie maal zo dodelijk als de dodelijke influenza epidemie in de laatste 50 jaar. (FP: Eerder heb ik corona vergeleken met de influenza epidemie van 1957-58. Daaruit blijkt dat corona ongeveer even dodelijk was als toen. In 1968 is er nog een zware griepepidemie geweest. Beide vallen dus niet onder de laatste 50 jaar hij Bhattacharya noemt.)

Voetnoten

[1] Jay Bhattacharya, MD, PhD, is a professor of medicine at Stanford University’s Center for Primary Care and Outcomes Research, director of Stanford’s Center on the Demography and Economics of Health and Aging, and a senior fellow at the Stanford Institute for Economic Policy Research and the Freeman Spogli Institute for International Studies. He also serves as a research associate at Acumen LLC and the National Bureau of Economic Research.

His research focuses on the constraints that vulnerable populations face in making decisions that affect their health status, as well as the effects of government policies and programs designed to benefit vulnerable populations. He has published empirical economics and health services research on the elderly, adolescents, HIV/AIDS and managed care. Most recently, he researched the regulation of the viatical-settlements market (a secondary life-insurance market that often targets HIV patients) and summer/winter differences in nutritional outcomes for low-income American families. He is also working on a project examining labor-market conditions that determine why some U.S. employers do not provide health insurance.

Bhattacharya was previously an economist at the RAND Corporation, and taught health economics as a visiting assistant professor at the University of California, Los Angeles. He earned a bachelor’s degree, MD and PhD from Stanford University.

[2] Beter: mediaan. Het gemiddelde is niet hetzelfde als de mediaan. Ik heb de juiste term niet gebruikt omdat de meeste mensen niet weten wat ‘mediaan’ betekent. Ik heb er bewust voor gekozen om een begrijpelijke term te gebruiken (ook al klopt het niet helemaal), dan om de juiste term te gebruiken die de meesten niet zullen begrijpen.

Onmisbaar interview met de Duitse viroloog Hendrik Streeck

Wat een verademing is het om deze man aan te horen. Hartelijk bedankt professor Streek!

Samenvatting

  • Herinfectie met corona niet zorgbarend, aangezien asymptomatisch.
  • Immuniteit houdt maanden tot jaren aan. Gedurende die periode word je niet ziek bij blootstelling. Daarna hooguit milde symptomen.
  • We moeten in de toekomst UITSLUITEND mensen testen die duidelijke symptomen hebben.
  • Het aantal dagelijkse positieve testuitslagen is IRRELEVANT zolang mensen niet ernstig ziek worden. (FP: Asymptomatische besmettingen moeten we juist TOEJUICHEN: “Yes! Weer iemand die immuun is! Weer een stap dichter bij groepsimmuniteit!) Op korte termijn is het vooral essentieel om kwetsbare mensen te beschermen (mits zij dat willen).
  • Wachten op een vaccin is GEEN goede strategie want het maken van een veilig en effectief vaccin is heel erg moeilijk en kan decennia duren. We moeten leren leven met het virus.
  • De dosis virus waaraan je blootgesteld wordt is cruciaal. Lichtere dosis = mildere of geen symptomen. Nadat immuniteit bereikt is, kan het lichaam veel grotere doses aan.
  • We moeten naar een open debat waaraan experts uit diverse domeinen — o.a. artsen, economen, psychologen, pedagogen, etc. –ook inspraak krijgen.
  • Het grootste probleem met deze pandemie is niet het WERKELIJKE risico, maar het WAARGENOMEN risico dat buiten alle proporties is en ons welzijn en gezondheid schaadt.
  • Corona is ongeveer 4 maal zo dodelijk als de gewone seizoensgriep, maar slechts een tiende zo dodelijk als we een half jaar terug dachten.
  • In 2020 geen hogere sterfte verwacht dan in een gemiddeld jaar.

Uitgebreide aantekeningen

Over de recente herinfectie met corona in Hong Kong: allereerst is dit niks om je zorgen over te maken aangezien het slechts 1 patiënt betreft. Bovendien is dit verwacht volgens basisprincipes van de virologie. De betreffende patiënt had bij de eerste infectie symptomen. Vervolgens heeft deze T-cel immuniteit opgebouwd. Bij de tweede infectie was het immuunsysteem beter voorbereid en had de persoon (niet: patiënt) helemaal geen symptomen. Het is geen enkel probleem en bovendien onvermijdelijk dat we virussen bij ons dragen. Het is alleen een probleem als we ernstig ziek worden.

Bij corona verkoudheidsvirussen zien we dat de immuniteit maanden tot jaren aanhoudt. Dat betekent dat je in die periode helemaal niet ziek wordt bij blootstelling. Na de periode kun je wel weer ziek worden, maar zijn de symptomen meestal heel mild.

Het kan heel goed zijn dat in de herfst het aantal mensen dat het virus bij zich draagt vertienvoudigt. Momenteel is het zo dat de meeste mensen met een PCR-positieve test, geen symptomen hebben. Bij geen enkel ander virus doen we routinematig testen zonder dat iemand specifieke symptomen heeft. Dat moet met corona ook zo in de toekomst: uitsluitend testen als iemand symptomen heeft of als daar andere dringende aanleiding toe is.

We moeten NIET naar het aantal dagelijkse positieve testen kijken. Is het niet gevaarlijk als het aantal positieve tests oploopt? Niet per se. Corona is gevaarlijk, maar we moeten het niet overdrijven. Het allerbelangrijkste is dat we de mensen beschermen die coronakwetsbaar zijn (FP: …voor zover zij dat op prijs stellen).

Moeten we ons geen zorgen maken over verhalen dat jonge gezonde mensen toch flink ziek worden? Niet per se. We moeten kijken naar de waarschijnlijkheid, en de kans dat een jong gezond iemand (bij een beheersbare dosis virus) heel ernstig ziek wordt is nihil. (FP: Er kan altijd wat gebeuren, maar dat is met alles zo.)

Ook voor ouderen is geen reden tot paniek. Prof. Streek heeft 2 mensen in zijn familie die zowel op leeftijd zijn als onderliggend lijden hebben. Zij hebben corona opgelopen en hebben geen ernstige problemen ondervonden.

Er is veel optimisme dat snel een veilig en effectief vaccin beschikbaar komt. Dat moeten we temperen: ondanks dat er heel intensief onderzoek gedaan wordt, is het na decennia nog niet gelukt om een vaccin te vinden tegen HIV, malaria en dengue. Van de 400 vaccins tegen HIV hebben 7 fase 3 bereikt (om werkzaamheid aan te tonen). Tot op heden is nog geen enkele succesvol gebleken.

Hoewel het vanwege de structuur van het coronavirus makkelijker is om daar een vaccin voor te vinden dan voor HIV, raadt de viroloog AF om daarop te wachten. We moeten leren leven met het virus. De eerste stap daarbij is om ons niet druk te maken om besmettingen die niet tot ernstige ziekte of sterfte leiden. (FP: asymptomatische besmettingen moeten we juist TOEJUICHEN omdat ze tot groepsimmuniteit leiden zonder grote gezondheidsrisico’s, mits de kwetsbaren in de tussentijd beschermd worden.)

Als het aantal besmettingen een slechte maatstaf is, waar moeten we ons dan wel op richten? Op de resterende IC-capaciteit. Naarmate de IC wat voller begint te worden, moeten we allemaal voorzichtiger worden. Zolang er voldoende capaciteit beschikbaar is, is dat onnodig.

Zelfs in het best case scenario dat er over een jaar een vaccin zou zijn, dan nog moet het geproduceerd en toegediend worden. Dat kost ook flink veel tijd.

Groepsimmuniteit is leuk, maar hoe zit het dan met het aantal jonge gezonde mensen dat toch ernstig ziek wordt? Procentueel mogen dat er misschien weinig zijn, maar absoluut gezien kan het een flink aantal betreffen. Streek wijst uit dat de DOSIS virus die je krijgt een cruciale factor is. Als je immuunsysteem fatsoenlijk functioneert en je krijgt een BEHEERSBARE dosis, dan hoef je je geen zorgen te maken. Het gaat pas mis als je een megadosis krijgt.

Let op: het gaat alleen om de virale dosis bij de allereerste infectie! Zodra je immuun bent, kan het lichaam ineens veel grotere doses verdragen.

Hoe kan je ernstige ziekte voorkomen? Door wat basismaatregelen in acht te nemen zolang je niet immuun bent.

Als we uitsluitend naar de virologen zouden luisteren, zouden we niks leuks meer mogen doen in het leven. Streek houdt dan ook een pleidooi voor een maatschappelijk debat waar o.a. experts uit allerlei disciplines aan deelnemen. Het beleid beïnvloedt tenslotte allerlei domeinen waar virologen geen verstand van hebben. Het is dus fout om het beleid alleen te laten bepalen door virologen en epidemiologen. Ook de input van economen, artsen, psychologen, pedagogen, enzovoort is cruciaal.

We moeten niet alleen oppassen voor het virus, maar ook voor de ANGST voor het virus. Dat laatste is een enorm probleem in deze pandemie. Het WERKELIJKE risico is gering, maar het WAARGENOMEN risico is enorm! We moeten naar een balans toe waarbij de waargenomen risico even groot is als het werkelijke risico. (FP: Overdreven en onnodige angst schaadt leefkwaliteit én onze gezondheid, waardoor we kwetsbaarder worden voor allerlei aandoeningen, waaronder corona.)

Corona is ongeveer 4 maal zo gevaarlijk als de gewone seizoensgriep, maar slechts een tiende zo gevaarlijk als we aan het begin van de pandemie dachten. Het ziet er naar uit dat Duitsland in 2020 GEEN HOGERE STERFTE zal hebben dan in een gemiddeld jaar.

Dr. John Lee: het coronavirus immuniteitsraadsel

Emeritus professor pathologie John Lee zegt dat we nog veel niet weten over corona en dat het een naar virus is, maar dat de meesten het fors overschat hebben. “Een recente Zweedse studie van ‘covid doden’ buiten de ziekenhuizen concludeerde dat slecht 15% van hen stierf als direct gevolg van het virus. Voor de meesten waren er andere factoren.”

Veel maatregelen, zoals een lockdown, kosten wel veel maar er is geen enkel bewijs dat ze ook maar iets opleveren in vergelijking met minimale maatregelen zoals Zweden die heeft gedaan.

“The case for returning to normal life is simple: the social, economic and public health costs of not doing so are far greater. With the Covid hospital cases in Britain now running at 96 per cent below their peak, we can reasonably ask whether the overall situation might not be as bleak as we first feared and whether now is the time to get the country moving again.”

Het normale leven weer zoveel mogelijk oppakken heeft nadelen en risico’s, maar het normale leven niet oppakken heeft nog meer nadelen en risico’s. Er bestaan geen opties zonder nadelen en risico’s, dus we moeten de minst slechte optie kiezen.

Verenigd Koninkrijk: corona geen High Consequence Infectious Disease; SARS, MERS airborne

Hoe verder je graaft, hoe verder je mond open valt. Volgens de officiële richtlijnen van het Verenigd Koninkrijk wordt corona niet meer beschouwd als een High Consequence Infectious Disease (HCID). Sinds wanneer? Sinds 19 maart!!! Waarom is het geen HCID meer? Omdat de gemiddelde mortaliteit laag is.

Een HCID “requires an enhanced individual, population and system response to ensure it is managed effectively, efficiently and safely.” Maar als het geen HCID is, zijn die maatregelen dus ook onnodig en disproportioneel als je ze toch doet.

Ondertussen zijn er nog steeds strikte maatregelen alsof corona wél een HCID was en is de reguliere zorg nog steeds niet fatsoenlijk hervat. De impact is weliswaar groot, alleen dat komt niet zozeer door het virus, maar door onze disproportionele reactie op het virus.

Verder op dezelfde pagina staat dat SARS en MERS (beide voorlopers van het nieuwe coronavirus) airborne zijn! En nog steeds zegt RIVM, “We stellen dat op basis van de huidige inzichten onduidelijk is of aerogene transmissie een rol speelt in de verspreiding van SARS-CoV-2.” (Laatst bijgewerkt: 28 juli 2020)

Anthony Fauci: Klinische gevolgen corona even ernstig als zware griep

Op 26 maart j.l. schreef dr. Anthony Fauci (hoofd Centers for Disease Control and Prevention) in het New England Journal of Medicine dat de klinische gevolgen van corona net zo ernstig zijn als een zware griep of de grieppandemie van 1957 en 1968.

This suggests that the overall clinical consequences of Covid-19 may ultimately be more akin to those of a severe seasonal influenza (which has a case fatality rate of approximately 0.1%) or a pandemic influenza (similar to those in 1957 and 1968) rather than a disease similar to SARS or MERS, which have had case fatality rates of 9 to 10% and 36%, respectively.
Bron: Covid-19 — Navigating the Uncharted

Benodigde aanname: dat het aantal asymptomatische of minimaal symptomatische besmettingen een veelvoud is van het aantal gerapporteerde gevallen. Deze aanname is juist gebleken.

Voorbeeld: uit bloedonderzoek van Sanquin blijkt, “Bijna de helft van een groep mensen die covid-19 hebben gehad, merkte dat zelf niet of nauwelijks op.”

Voorbeeld: 96% (!!!) van de besmettingen in een Amerikaanse gevangenis verliep asymptomatisch.

Als de klinische gevolgen van corona vergelijkbaar zijn aan een heel zware griep, zijn de angst en maatregelen dan nog steeds proportioneel? Zijn de baten hoger dan de kosten?

Nobelprijswinnaar Michael Levitt over Zweden, verzadiging, sterfte, seizoenspatroon en influenza

In het begin van de pandemie werd voor Zweden 60.000 doden voorspeld (op basis van modellen met totaal onrealistische aannames). De teller bleef steken bij zo’n 6.000 en Zweden lijkt nu een punt van verzadiging bereikt te hebben waarbij de bevolking immuun is. (Levitt gebruikt het woord ‘groepsimmuniteit’ niet omdat het een te beladen term is.)

T-cellen uit ons immuunsysteem zijn in staat om geïnfecteerde cellen te detecteren en vervolgens op te ruimen. Coronavirussen niet nieuw of zeldzaam. Het nieuwe coronavirus (SARS-CoV-2) lijkt voldoende op de gewone corona verkoudheidsvirussen, dat het immuunsysteem het detecteert en aanvalt. Er is dus al wijdverbreide kruisimmuniteit.

Levitt maakt het belangrijke onderscheid tussen sterven door corona en met corona. Bij mensen met onderliggend lijden is het laatste heel waarschijnlijk. (Corona heeft het resultaat wellicht bespoedigd, maar niet op zichzelf veroorzaakt.) Hoe kan je dit concluderen? Door naar de mortaliteit vanwege alle oorzaken te kijken (all-cause mortality). In Israël is de oversterfte dit jaar niet hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Je zou kunnen zeggen dat de lockdown net zoveel levens gekost heeft als deze bespaard heeft.

De VS zullen dit jaar waarschijnlijk 170.000 oversterfte hebben. Om dit in context te plaatsen: dit is ongeveer gelijk aan 3 weken normale sterfte. De coronasterfte is misschien 2x zo hoog zijn als de griepepidemie van 2017-18, maar zeker niet 10x zo hoog. Ook in andere landen als Italië, Nederland en Zweden, is de oversterfte zo’n 500 per miljoen inwoners is.

De lockdown in Israël heeft men enorme schade aangericht aan de economie en het welzijn. Toen de lockdown opgeheven werd, nam het aantal besmettingen wel toe, maar de sterfte vlakte al heel snel af.

Griep- en verkoudheidsvirussen vertonen een duidelijk seizoenspatroon. Dat is ook zo met corona. Waar heeft dat mee te maken? (1) Transmissie gaat in de zomer veel moeilijker vanwege hogere temperatuur, luchtvochtigheid en zonlicht. (2) Het virus is mogelijk minder virulent, al dan niet door een lagere dosis infectieus virus dat een gastheer bereikt en/of andere factoren waaronder vitamine D status. Mensen dragen ook in de zomer allerlei virussen bij zich, maar worden niet of minder ziek. Dit biedt een enorme kans om in de zomer groepsimmuniteit op te bouwen met aanzienlijk gereduceerd risico op ernstige ziekte en sterfte.

Groepsimmuniteit wordt bereikt wanneer zo’n 15-20% van de bevolking die besmet is. (Dit heeft ermee te maken dat ~50% al T-cel kruisimmuniteit heeft.) De afgelopen maand is het aantal sterfgevallen in Israël beperkt gebleven tot zo’n 10 per dag ondanks dagelijks 1600 positieve PCR-testen.

Het is mogelijk dat de corona in het komende griepseizoen weer agressief terugkomt, maar erg onwaarschijnlijk.

Wie eenmaal besmet is geweest met polio, geniet vervolgens permanente immuniteit. Dat is niet zo met influenza. Influenza is ongeveer een derde maal zo groot als corona. De reden dat immuniteit tegen influenza zo moeilijk is, heeft ermee te maken dat het veel sneller muteert dan andere virussen (waaronder corona).

De corona epidemie op het zuidelijk halfrond (waar het momenteel winter is), is duidelijk zichtbaar in het aantal positieve testen, maar totaal niet in de oversterfte. Het begint duidelijk te worden dat mensen bij wie de doodsoorzaak anders aan influenza toegeschreven zou worden, nu als coronadode genoteerd worden.

Corona is het eerste virus waar op deze massale schaal gebruik is gemaakt van PCR testen. Als je dit doet tijdens het influenza seizoen, zul je erachter komen dat 20% van de mensen influenza bij zich draagt. Je zou dan kunnen concluderen dat 20% van de sterfgevallen komt door influenza in plaats van met influenza. Dat is niet terecht en dat doen we nu ook niet.

Het risico van corona moet vergeleken worden met risico’s die we voor lief nemen. Zelfs als je bijvoorbeeld maar weinig rookt, is het risico om eraan te sterven al groter dan door corona.

Houd in het achterhoofd dat de coronamaatregelen niet alleen iets opleveren, maar ook iets kosten. De kosten al gauw hoger zijn dan de baten. Dit soort strikte maatregelen zijn nog nooit gehanteerd tegen influenza en daar is een hele goede reden voor, namelijk dat ze een netto negatief effect hebben.

Nog een fantastisch interview met de Zweedse epidemioloog Johan Giesecke

Fan-tas-tisch interview met de Zweedse senior epidemioloog, adviseur WHO en hoofd wetenschap van ECDC, Johan Giesecke. Het is zo’n 3 maanden oud, maar nog steeds relevant.

Aantekeningen

  • Je kunt de verspreiding van corona wel agressief onderdrukken, maar wat dan? Hou je dat dan wellicht 30 jaar vol tot er eindelijk een veilig en effectief vaccin of medicijn is?
  • Zweden hanteert de minimaal noodzakelijke maatregelen en vertrouwt haar bevolking. Als het beleid goed en goed onderbouwd is, gedraagt de bevolking zich verantwoordelijk. Enorme politiemacht en militairen op straat zijn volledig ongerechtvaardigd.
  • Uit Zweeds bloedonderzoek naar antilichamen en T-cellen blijkt dat tussen 98 en 99% (!) van alle besmettingen geen of zeer milde symptomen heeft.
  • Bijna alle (media) aandacht gaat uit naar een klein groepje mensen die wel symptomen krijgen, een nog kleiner groepje dat naar de IC moeten en een nóg kleiner groepje dat komt te overlijden. Maar de echte uitbraak is onzichtbaar (tenzij je tijdig en goed bloedonderzoek doet).
  • Corona is zo besmettelijk dat vroeger of later iedereen besmet wordt. ‘Flatten the curve’ zodat de zorg niet overloopt is een goed beleid. ‘Crush the curve’ is een kansloze onderneming op de lange termijn.
  • Uiteindelijk zal het procentuele aantal ernstig zieken en sterfte aan corona overal min of meer gelijk zijn. Landen als Australië en Nieuw-Zeeland die het virus heel goed hebben weten te onderdrukken, krijgen die gevallen alsnog naarmate de strikte lockdown opgeheven wordt. Je komt dus uiteindelijk uit op min of meer dezelfde klinische uitkomst, alleen met of zonder voorafgaande sociale/emotionele/economische kosten vanwege onnodig strikte maatregelen.
  • In Engeland is het beleid in maart drastisch omgegooid naar aanleiding van een artikel van modelleurs van Imperial College dat een catastrofe voorspelde. Dit artikel is niet gepubliceerd, niet peer reviewed en heeft het enorme aandeel milde/asymptomatische besmettingen compleet onderschat.
  • Volgens Giesecke ligt de mortaliteit (IFR) rond 0,1%. Daarmee is het misschien dubbel zo dodelijk als een ernstige griep, maar zeker niet 10x.
  • Het beste beleid is goed beschermen van ouderen en kwetsbaren, terwijl de rest van de samenleving met de minst beperkende maatregelen doordraait (en ondertussen groepsimmuniteit opbouwt).
  • Zweden doet uitsluitend aan evidence-based beleid: handen wassen, social distancing, vermijden van zeer grote groepen (waarschijnlijk binnen).

Commentaar

  • De cijfers die Giesecke presenteert zijn optimistischer dan die elders gepresenteerd worden, maar dat wil niet zeggen dat ze fout zijn. Misschien is hij ook te pessimistisch over de duur tot er een veilig en effectief vaccin beschikbaar is, maar dat weten we pas achteraf.
  • Ik ben het niet helemaal eens met Giesecke dat het aantal ernstig zieken en doden vast ligt. Volgens mij hebben wel wel degelijk veel invloed op de dosis virus en ons immuunsysteem/gezondheid, en daarmee op de ernst van de besmetting.
  • Hoewel ik het eens ben met evidence-based beleid, vind ik niet per se dat je uitsluitend evidence-based beleid moet doen. Als je vanuit het voorzorgsprincipe maatregelen kunt treffen die minimale kosten en risico’s hebben, zoals beter ventileren, dan is het goed om dat op zijn aan te raden. Als de maatregelen heel ingrijpend zijn, is het een compleet ander verhaal.
  • Ten tijde van het interview hadden Australië en Nieuw-Zeeland het aantal besmettingen heel beperkt gehouden. Volgens mij speelt het weer (destijds zomer/herfst) hierin een belangrijke rol. Nu het daar winter is, is het stukken moeilijker.

Berlijn verbiedt massale coronademonstratie komend weekend

Zojuist heeft Berlijn een persbericht gepubliceerd dat de geplande massale coronademonstratie van komend weekend verboden wordt omdat de volksgezondheid in het geding zou zijn.

Bedenk:

  1. Een positieve test staat niet per se gelijk aan gezondheidsrisico of besmettelijkheid. Testresultaten zijn irrelevant als ze niet tot klinische uitkomsten leiden (ernstige ziekte of sterfte).
  2. Besmettingsrisico in open lucht bijna 0 zoals voorgaande demonstraties wereldwijd aangetoond hebben.
  3. Bij demonstraties in Berlijn aan het begin van deze maand hielden betogers zich opzettelijk niet aan de voorschriften. Zo hielden ze onvoldoende afstand en droegen ze geen mondkapjes. Resultaat: geen ernstige gezondheidsconsequenties. Conclusie: maatregelen onnodig en ongerechtvaardigd.
  4. Prevalentie is momenteel bijna 0, dus geen maatregelen vereist.
  5. Corona is een naar virus voor sommigen, maar absoluut geen killervirus. Maatregelen disproportioneel.
  6. Onderdrukking geen levensvatbare lange termijn strategie. Enige levensvatbare strategie: natuurlijke groepsimmuniteit onder gezonde jonge mensen middels beheersbare dosis virus, terwijl tegelijkertijd de kwetsbaren uitstekend beschermd worden (mits zij dat willen).
  7. Natuurlijke groepsimmuniteit heeft wat gezondheidsrisico’s, maar dat geldt ook voor een vaccin, in het bijzonder een RNA vaccin wat nooit eerder succesvol uitgevoerd is. Een vorig RNA vaccin tegen het RSV virus leidde tot sterfte onder kinderen vanwege overreactie immuunsysteem.
  8. Een vaccin kan jaren, decennia duren of nooit komen. Voorbeeld: HIV vaccin na 30 jaar nog steeds niet beschikbaar. Veiligheid ook niet gegarandeerd. Werkzaamheid ook niet, zeker niet tegen hypersnel muterend RNA virus.
  9. Grondwettelijk recht tegen samenkomst (demonstratie) verboden vanwege zogenaamde “gezondheidsrisico”, maar zoals hierboven aangetoond zijn er geen ernstige gezondheidsrisico’s. De gezondheidsrisico’s die er wel zijn, zijn kleiner dan andere risico’s die wij voor lief nemen, zoals deelnemen aan verkeer, skiën, ongezond dieet, leefstijl, roken, alcohol, etc.
  10. De demonstranten beweren niet per se corona niet bestaat. Alleen dat de gezondheidsrisico’s enorm overschat worden en dat de maatregelen disproportioneel zijn. De mortaliteit van corona ligt rond 0,4%. Dit is vergelijkbaar met een heel zware griep. Draconische maatregelen zijn dus niet nodig en erger dan de ziekte.
  11. Mortaliteit zal in de toekomst dalen richting 0,2-0,3% vanwege betere behandelprotocollen/medicijnen, beter bescherming van kwetsbaren, immuniteit, ventilatie, etc. Als mensen hun dieet en leefstijl verbeteren, kan de mortaliteit dalen tot onder 0,1%.
  12. De demonstranten worden weggezet als complotdenkers. Of dit waar is of niet, is irrelevant.

NB: Mijn reactie staat ook op Twitter in het Engels.

Update 28 augustus 2020 15:30: Zojuist is aangekondigd dat in een kort geding, de rechtbank het verbod op de demonstratie vernietigd heeft. De demonstratie kan dus legaal doorgang vinden.

Artsenpanel over de impact van de spoedwet en de vaccinatieplicht op de praktijk van de arts

Prima interview met artsen Bettina van Steenis en Elke de Klerk.

Aantekeningen

12:00 Vergelijkende studies tussen nieuwe methode van vaccins maken en oude manier. Hebben wij toegang tot de primaire onderzoeksdata? Het vaccin is tenslotte gefinancierd met belastinggeld. Antwoord Minister: “Nee: staatsgeheim voor de veiligheid van Nederland & bondgenoten.” Pardon?
15:00 Zorgen over een RNA vaccin omdat dat al eens eerder gedaan is voor RSV virus. Destijds getest op dieren en kinderen. Het ‘werkte’ in de zin dat er antilichamen werden gevormd, alleen bij de blootstelling aan het echte virus, ontstond een overreactie van het immuunsysteem met de dood van enkele kinderen tot gevolg.
17:00 Er zijn verzoeken om de veiligheidseisen voor vaccins te versoepelen vanwege het “enorme gevaar van corona “. Alleen inmiddels weten we dat er helemaal geen buitensporig gevaar is.
19:30 Het is waarschijnlijk dat inmiddels de helft van de bevolking al immuun is. Die hoef je dus ook niet te vaccineren.
21:00 Waarom het verbod op HCQ, azotromycine, zink, alfa interferon therapie? Waarom mogen we alleen nog maar vaccineren?
21:30 HIV is net als corona een RNA virus. 30 jaar later is het nog steeds niet gelukt een werkend vaccin te vinden.
25:30 Men is nu ook bezig om patenten aan te vragen op RNA/DNA.
28:00 Diepe crisis van de wetenschap, pers en vaktijdschriften. De vaktijdschriften voor artsen publiceren momenteel over allerlei triviale dingen (b.v. fietstassen) in plaats van over covid.
35:30 Met de huidige situatie en huidige inzichten moeten het beleid aangepast worden. We weten inmiddels dat het gevaar om buiten besmet te worden bijna 0 is, dus is 1,5 m ook niet nodig. Zijn de maatregelen nog proportioneel, bijvoorbeeld het uitstellen van andere zorg dat heeft geleid tot onnodig hartinfarcten. We weten dat jongeren bijna geen gezondheidsrisico lopen. Dat moeten we ook niet zulke strikte maatregelen nemen om te voorkomen dat ze besmet raken.
38:00 De corona-afdeling op het ziekenhuis is momenteel leeg, dus van overbelasting kan geen sprake zijn als motief voor de maatregelen.
39:00 De maatregelen kunnen we onmiddellijk stoppen. Bovendien horen artsen betrokken te worden, terwijl hen in dit geval helemaal niks gevraagd is.
46:30 Het vaccin in relatie tot de zeer hoge mutatiesnelheid van RNA virus.
47:30 In 2009 met de Mexicaanse griep zijn ook vaccins toegediend en de deel van de mensen heeft vervolgens narcolepsie (slaapziekte) gekregen die nooit meer weggaat. Van Steenis heeft die griep destijds gehad en het stelde niks voor.
48:30 Spoedwet en quarantaine GGD.
52:00 Artsen moeten patiënt verklikken als deze in ‘oranje’ land geweest is.

Dr. John Armstrong over het belang van ventileren tegen luchtweginfecties (jaar 1773)

Pagina’s 22 en 23 van dr. John Armstrongs boek Medical Essays uit 1773 over het enorme belang van ventilatie om luchtweginfecties vermijden of verzachten (pp. 22-23):

ESSAY VIII – Of Ventilation and Fresh Air in Fevers

A constant circulation of fresh air is so necessary, so important in fevers, and all feverish disorders, that it ought to be particularly considered in the construction of all houses. It would be well if, in all the apartments of every house, but more especially in the bed-chambers, the upper sashes of every window were contrived to let down. For by this means the admission of fresh air would at all times be perfectly safe, except during a damp foggy night; as the body, even while under such a sweat as could not without danger be interrupted, may receive all the refreshing, restorative, and invigorating influences of the air, without being exposed to a stream of it. Meantime, where this conveniency is wanting, the best method to supply it is by drawing the bed-curtains close now and then for a few minutes at a time; while a free passage is made to the foul air by opening the doors and windows.

The great importance of fresh air in fevers is not sufficiently considered. The worst fevers, those that approach the nearest to the pestilence, might very probably be produced in a very short time by cramming a number of people in perfect health in a close room. The noxious vapours that fill a sick room, especially in some fevers, are not only offensive but dangerous to those who continue it it for any time. If dangerous to people in health, how detrimental must they be to one opprest and struggling under an enfeebling disease; and ready to expire with insufferable langours! — It is a common thing in a campaign to distribute the sick soldiers amongst whom these malignant fevers prevail, in open barns; where the putrid volatile poison is in a short time dissipated. And in such situations it is surprising how soon they find a relief from the most threatning symptoms; and recover from circumstancs which had they been carefully shut up in a close room must have proved fatal.

Bekijk het hele boek hier op archive.org.

Credit: Bovenstaande informatie heb ik gevonden via deze tweet van Maarten de Cock.