Gisteren is een goed artikel gepubliceerd in JAMA: Airborne Transmission of SARS-CoV-2: Theoretical Considerations and Available Evidence. Het probeert zo objectief mogelijk te kijken in hoeverre corona airborne is.

Reproductiegetal

Het artikel noemt een goede reden waarom corona airborne kan zijn, ondanks het lagere reproductiegetal: de minimale besmettingsdosis kan hoger zijn. Dit noemt RIVM niet. Het lijkt me stug dat de experts zich dat niet gerealiseerd hebben of het per ongeluk vergeten zijn te vermelden.

NB: Ik schreef onderaan dit artikel al over virulentie, min of meer de inverse van de minimale besmettingsdosis, als mogelijke verklaring.

Wanneer is corona airborne?

Het artikel kijkt op basis van een gemiddelde situatie of corona airborne is. Het zou beter zijn om te vragen, ‘WANNEER is corona airborne en besmettelijk?’ Hieronder volgen factoren die een belangrijke rol spelen:

• Uitademen: Als je door de neus uitademt, stoot je (bijna) geen microdruppels uit. Als je gaat zingen, stoot je gigantisch veel microdruppels uit.
• Inademen: Als je rustig door de neus inademt, wordt lucht in de neus-keelholte gefilterd, bevochtigd en verwarmd. Als je hard door de mond inademt, gebeurt dit allemaal veel minder.
• Luchtvochtigheid: In droge lucht verdampen druppeltjes heel snel, waardoor ze veel eerder blijven zweven. Grote druppels kunnen op de grond vallen (depositie), daar uitdrogen, en virusdeeltjes kunnen vervolgens weer meegevoerd worden net als stofdeeltje (resuspensie). (Zie ook Hoe corona ook airborne IS en WORDT.) Bovendien beschermen onze slijmvliezen, oftewel het menselijk luchtfilter, veel slechter in droge lucht.
• Temperatuur: Bij hogere temperaturen kan het virus nog steeds airborne zijn, maar is het minder besmettelijk, omdat het dan veel korter overleeft.
• Ventilatie: Als rondzwevende virusdeeltjes snel afgevoerd worden door ventilatie, speelt airborne overdracht vanzelfsprekend een kleinere rol.
• Tijdsduur: Als je kortstondig in een ruimte bent, adem je minder virus in dan wanneer je er langdurig bent.
• Binnen/buiten: Buiten doodt zonlicht het virus (in ieder geval overdag) en verwaait het. Buiten is wel een kansje dat je eerder besmet raakt wanneer de wind virusdeeltjes in het gezicht van een ander blaast.
• Luchtcirculatie: Als lucht rondgeblazen wordt, verspreidt het zich verder en sneller door de ruimte dan wanneer de lucht stilstaat.

Dus het antwoord op de vraag ‘Is corona airborne?’ is: ‘Dat ligt eraan’.

Airborne overdracht speelt een kleinere rol buiten bij fel zonlicht, als je door de neus in- en uitademt, bij vochtige lucht, hogere temperaturen, en als je ergens kortstondig bent.

Airborne overdracht speelt een grotere rol als je binnen gaat zingen in een slecht geventileerde ruimte, door de mond inademt, bij lage luchtvochtigheid, lage temperaturen, als je ergens langdurig bent en de lucht ongunstig rondgeblazen wordt.

Als je met groepen langdurig gaat zingen in slecht geventileerde ruimten, stapelt de hoeveelheid virus in de lucht zich snel op en adem je over die periode ook veel meer virus in. Je kan dan eerder en ernstiger besmet raken.

Mondkapje

Het artikel probeert ook op basis van het verschil tussen chirurgische en N95 mondkapjes te concluderen in hoeverre corona airborne is. Aangezien chirurgische mondkapjes minder goed filteren, zou je meer besmettingen verwachten dan bij N95 mondkapjes. Het artikel concludeert dat er op dit vlak onvoldoende informatie bekend is over dit nieuwe virus.

Bovendien mist het volgens mij dat corona voor gezonde mensen een vrij hoge minimale besmettingsdosis heeft. In het bijzonder als de patient ook een chirurgisch mondkapje draagt, is het aantal ingeademde microdeeltjes al gauw klein genoeg om niet besmet te raken. Anders gezegd: beide mondkapjes zijn mogelijk al goed genoeg.

Overige factoren

Twee factoren die het artikel niet noemt, maar die wel een belangrijke rol spelen:

1. De hoeveelheid uitgestoten microdruppeltjes hangt niet alleen van gedrag en omstandigheden af, maar ook van het stadium van de besmetting. In de literatuur ben ik tegengekomen dat besmette mensen gemiddelde genomen de meeste microdruppeltjes uitstoten in de 2 dagen voor en na het begin van de symptomen.
2. De hoeveelheid microdruppeltjes die een coronapatiënt ontwikkelt en hoeveel virusdeeltjes daarin zit, kan van persoon tot persoon verschillen. Onderzoeker Erwin Duizer zegt hier: “De ene persoon kan honderdduizend keer zoveel virusdeeltjes per milliliter vocht hebben dan een ander. En de hoeveelheid druppels verschilt ook sterk. Het speelt mee of mensen bijvoorbeeld met consumptie praten of niet, of iemand een natte of droge hoest heeft.”