De afgelopen maanden heeft binnen en buiten WHO/RIVM/OMT in het bijzonder één intense discussie gewoed: “Is het corona virus ook airborne? Kan je ook op veel grotere afstand dan 1,5 m (door de lucht) besmet raken?”

Het indirecte bewijs was en is overweldigend dat corona inderdaad ook airborne is. Ongeacht het beschikbare bewijs is het verstandig om uit voorzorg aan te nemen dat het virus airborne is, helemaal omdat de voorzorgsmaatregelen (raam openzetten, naar buiten gaan) per saldo haast een positieve impact hebben. Baat het niet, dan ben je alsnog beter af.

NB: Ik wil hier niet ingaan of corona mogelijk uitsluitend of hoofdzakelijk airborne is. Die discussie is wel belangrijk, maar momenteel niet zinvol genoeg. Tot het tegendeel bewezen is moeten we aannemen dat corona via grotere én kleinere druppels overgedragen kan worden, en op basis daarvan maatregelen treffen.

Hieronder volgen de drie argumenten die Jaap van Dissel in dit interview (van 30 mei j.l.) noemde waarom corona niet airborne is. Na ieder argument volgt mijn tegenargument.

Argument 1: Microdruppels bevatten vele malen minder virus dan grotere druppels.

Tegenargument: De essentiële vraag is: ‘Bestaat er een reëel risico dat we via de lucht besmet kunnen worden en dus voorzorgsmaatregelen moeten treffen?’ De relatieve hoeveelheid virus is ondergeschikt.

Voor de lezer die per se een discussie wil over de hoeveelheid virus: Een 10 maal kleiner druppeltje heeft 1000 maal minder volume en dus waarschijnlijk ook 1000 maal minder virus.

Maar microdruppels (aerosolen) kunnen rechtstreeks doordringen tot diep in de longen, terwijl virussen uit grotere druppels in de neus/keel/oogslijmvliezen blijven steken en zich dan een weg moet banen naar de longen. Dit verschaft het immuunsysteem de gelegenheid om op te schalen en het virus zoveel mogelijk te bestrijden voordat het de longen bereikt.

Er bestaat ook een kans dat virussen uit grotere druppels de longen nooit bereiken, bijvoorbeeld omdat het slijm met virus en al doorgeslikt wordt en de virussen daarna in het maagzuur geneutraliseerd worden.

ARGUMENT 2: Zijn virusdeeltjes uit microdruppels wel besmettelijk?

Tegenargument: Waarom zouden virussen uit microdruppels niet besmettelijk zijn wanneer dezelfde virussen uit grotere druppels dat wel zijn?

Je hebt misschien heel veel druppeltjes nodig om de minimaal infectieve dosis (MID) te overschrijden, maar als je vele uren per dag microdruppeltjes inademt, ben je daar al gauw aan. Is er iemand die twijfelt of je van meeroken ook longkanker kan krijgen?

Bovendien: als de virussen rechtstreeks door kunnen dringen tot de longen en de gastheer ook nog eens zwak immuunsysteem heeft, is de minimaal infectieve dosis in dat geval heel fors lager dan verwacht.

Minimaal infectieve dosis: Het aantal micro-organismen dat nodig is om een individu ziek te maken.

ARGUMENT 3: Het basisreproductiegetal (R0) was veel hoger geweest als het virus ook airborne was.

Tegenargument: Waarom kan het corona virus niet ook airborne zijn en bijvoorbeeld een lagere virulentie hebben dan bijvoorbeeld mazelen? Bovendien is er wellicht een verschil tussen een virus dat ook airborne is en een virus dat uitsluitend airborne is.

Ik ben totaal geen viroloog of epidemioloog en kan dan ook weinig uitspraak doen over het reproductiegetal van verschillende virussen. Dat hoeft ook niet, want ten eerste is het fout om in het begin teveel in redeneringen te verzanden.

Stel in eerste instantie leiderschapsvragen: ‘Is het verstandig en economisch om voorzorgsmaatregelen te treffen?’ Kijk ook of juist naar de praktijk (niet alleen naar wetenschappelijke publicaties): ‘Zijn er empirische aanwijzingen dat corona airborne is?’ Zoek bewust naar mensen die het met jou oneens zijn. Met welke feiten en redeneringen komen zij? Hebben zij een punt?

Bekommer je pas later over theoretische discussies over reproductiegetallen en mechanismen.

Bovendien moet de bewijslast omgedraaid worden. Tenzij er overtuigend bewijs is dat corona niet airborne is (of het risico nihil is dat dat geval is), moeten we aannemen dat het dat wel is.

Empirische aanwijzingen zijn aanwijzingen uit de praktijk. Dit als tegenhanger van wetenschappelijk bewijs (dat er niet is zolang nog onvoldoende onderzoek gedaan is).

Virulentie: Een maat voor de hoeveelheid schade die een micro-organisme in zijn gastheer aanricht. Het is een kwantitatief begrip voor de mate van pathogeniteit en kan worden beschreven als ziekmakend vermogen. (Bron: Wikipedia)